Σήμερα είναι η Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου. Είναι μια ημέρα κατά την οποία οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο γιορτάζουν το ραδιόφωνο και τον τρόπο με τον οποίο διαμορφώνει ακόμα τη ζωή μας.
Αγαπημένα τραγούδια, αναπάντεχες συνεντεύξεις στον αέρα, ειδήσεις, διαφορετικές, προσωπικές απόψεις και βαθιές, χαρακτηριστικές φωνές. Το ραδιόφωνο φτάνει σε απομακρυσμένα σημεία σε όλο τον κόσμο και κρατάει το τέμπο της ζωής σαν ηχητικό φόντο.
Το ραδιόφωνο είναι ένας κλασικός, αγαπημένος και παραδοσιακός τρόπος με τον οποίο οι ειδήσεις και οι πληροφορίες φτάνουν στο ευρύτερο ακροατήριο σε πραγματικό χρόνο. Εφευρέθηκε πριν από την τηλεόραση και πολλά χρόνια πριν το διαδίκτυο, είναι ο αρχικός και θεμελιώδης τρόπος επικοινωνίας και ενώνει τους πάντες με έναν νοσταλγικό και σύγχρονο τρόπο ταυτόχρονα.
Το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Ραδιοφώνου είναι «Ραδιόφωνο: Ένας αιώνας ενημέρωσης, ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης».
Η Παγκόσμια Ημέρα Ραδιοφώνου, η οποία είναι μια διεθνής ημέρα της UNESCO, γιορτάζεται στις 13 Φεβρουαρίου κάθε χρόνο από τότε που υιοθετήθηκε το 2011.
Έχει στόχους, συγκεκριμένα να ευαισθητοποιήσει το ευρύ κοινό και τα μέσα ενημέρωσης σχετικά με την αξία της δημόσιας ραδιοφωνίας- να ενθαρρύνει τους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων να προωθήσουν το ελεύθερο, ανεξάρτητο και πλουραλιστικό ραδιόφωνο και να ενισχύσουν τη δικτύωση και τη διεθνή συνεργασία μεταξύ των ραδιοτηλεοπτικών φορέων.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, τα πειράματα με το ασύρματο ραδιόφωνο απογειώθηκαν και σύντομα οι ειδήσεις από όλο τον κόσμο έφταναν στα σπίτια εκατομμυρίων ανθρώπων σε μια στιγμή
Καθοριστικές και ουσιαστικές αλλαγές που έφερε στη ζωή μας το ραδιόφωνο:
1. Μια νέα μορφή επικοινωνίας
Photo: Wikimedia Commons
Ίσως μοιάζει απίστευτο σήμερα, αλλά κάποτε χρειάζονταν εβδομάδες για να μάθετε τι συνέβαινε σε άλλα μέρη του κόσμου. Η εφεύρεση του ραδιοφώνου το άλλαξε αυτό για πάντα.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, τα πειράματα με το ασύρματο ραδιόφωνο απογειώθηκαν και σύντομα οι ειδήσεις από όλο τον κόσμο έφταναν στα σπίτια εκατομμυρίων ανθρώπων σε μια στιγμή.
Το πρώτο ραδιοφωνικό ειδησεογραφικό πρόγραμμα μεταδόθηκε στις 31 Αυγούστου 1920 από τον σταθμό 8MK στο Ντιτρόιτ των ΗΠΑ.
Πριν γίνει καθημερινό οικιακό αντικείμενο, παρέχοντας το soundtrack στα ταξίδια μας με το αυτοκίνητο, το ραδιόφωνο χρησιμοποιήθηκε ως μέσο επικοινωνίας και πλοήγησης για πιλότους, καπετάνιους πλοίων, οδηγούς φορτηγών, αστυνομικούς, υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και πολλούς άλλους.
Μεταμόρφωσε αυτούς τους κλάδους και έφερε επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο επικοινωνούσε ο κόσμος.
Το ραδιόφωνο έπαιξε επίσης ζωτικό ρόλο στη μετάδοση πληροφοριών στο πλαίσιο μυστικών υπόγειων αντιστασιακών κινημάτων στη Γαλλία, το Βέλγιο και τη Δανία τη δεκαετία του 1940
2. Εκπομπές σε καιρό πολέμου
Photo: Wikimedia Commons
Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το ραδιόφωνο έγινε ένας σημαντικός τρόπος για τον στρατό να επικοινωνεί τι συνέβαινε στην πρώτη γραμμή του μετώπου.
Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο κάθονταν δίπλα στα ραδιόφωνα του σπιτιού τους και περίμεναν τα νέα με λαχτάρα.
Το ραδιόφωνο έπαιξε επίσης ζωτικό ρόλο στη μετάδοση πληροφοριών στο πλαίσιο μυστικών υπόγειων αντιστασιακών κινημάτων στη Γαλλία, το Βέλγιο και τη Δανία τη δεκαετία του 1940. Οι οργανώσεις αυτές πολεμούσαν κατά των Ναζί που είχαν καταλάβει τις χώρες τους.
Και έγινε ένας τρόπος για τους πολιτικούς να μας μιλούν απευθείας.
Την 1η Οκτωβρίου 1939 ο Ουίνστον Τσόρτσιλ έκανε την πρώτη του εκπομπή σε καιρό πολέμου, στην πρόσφατα δημιουργηθείσα υπηρεσία BBC Home Service. Ο Τσόρτσιλ, ο Πρώτος Λόρδος του Ναυαρχείου, έκανε την εκτίμησή του για τον πρώτο μήνα των εχθροπραξιών. Δεν του άρεσε το BBC – το οποίο είχε αψηφήσει την κυβέρνηση για να μεταδώσει δηλώσεις των απεργοσπαστών κατά τη διάρκεια της γενικής απεργίας του 1926 – και είχε μεταδώσει σπάνια εκπομπή πριν από τον πόλεμο. Ωστόσο, κατανοούσε τη δύναμη που του έδινε το ραδιόφωνο να μιλήσει στο έθνος.
Το ραδιόφωνο έχει καταγράψει μερικές από τις μεγαλύτερες στιγμές του 20ού αιώνα. Ο αγώνας για τα πολιτικά δικαιώματα στην Αμερική είναι μία από αυτές
3. «Έχω ένα όνειρο»
Photo: Wikimedia Commons
Το ραδιόφωνο έχει καταγράψει μερικές από τις μεγαλύτερες στιγμές του 20ού αιώνα. Ο αγώνας για τα πολιτικά δικαιώματα στην Αμερική είναι μία από αυτές.
Μια από τις πιο διάσημες ραδιοφωνικές εκπομπές είναι η ομιλία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ «Έχω ένα όνειρ» (I have a dream), η οποία περιέγραφε ένα όραμα φυλετικής ισότητας στην Αμερική που ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπους.
Στις 28 Αυγούστου 1963, ο αγωνιστής για τα πολιτικά δικαιώματα Μάρτιν Λούθερ Κινγκ διαδήλωσε με χιλιάδες ανθρώπους στην πρωτεύουσα της Αμερικής, την Ουάσινγκτον.
Εκείνη την εποχή οι μαύροι αντιμετωπίζονταν ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας και ο Κινγκ ήθελε αυτό να αλλάξει. Όπως όλοι γνωρίζουμε, σε ορισμένα μέρη της χώρας δεν τους επιτρεπόταν να χρησιμοποιούν τα ίδια σχολεία, εστιατόρια, κινηματογράφους ή ακόμη και δημόσιες τουαλέτες με τους λευκούς.
Η ομιλία του σηματοδότησε την καθοριστική στιγμή για το αμερικανικό κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα και η ραδιοφωνική μετάδοση βοήθησε να ενημερωθεί ο υπόλοιπος κόσμος για τον αγώνα τους για ισότητα.
Στις 30 Οκτωβρίου 1938 υπήρξε μια ζωντανή μετάδοση του The War of the Worlds που δραματοποιούσε μια εισβολή Αρειανών στη Γη – και υποστηρίζεται ότι εκατομμύρια ακροατές πίστεψαν ότι ήταν αληθινή
4. Εξωγήινη εισβολή
Photo: Wikimedia Commons
Ακούσατε, μήπως, ποτέ ένα θεατρικό έργο στο ραδιόφωνο και σκεφτήκατε ότι ακούγεται περίεργα σαν την πραγματική ζωή; Λοιπόν, στις 30 Οκτωβρίου 1938 υπήρξε μια ζωντανή μετάδοση του The War of the Worlds που δραματοποιούσε μια εισβολή Αρειανών στη Γη – και υποστηρίζεται ότι εκατομμύρια ακροατές πίστεψαν ότι ήταν αληθινή!
Τη σκηνοθεσία είχε αναλάβει ο Όρσον Γουέλς και παρουσιάστηκε κυρίως ως μια σειρά από δελτία ειδήσεων.
Το γεγονός έγινε πρωτοσέλιδο και αναφέρθηκε ευρέως ότι πολλοί τρομοκρατημένοι πολίτες εγκατέλειψαν τα σπίτια τους, ενώ ορισμένες εφημερίδες ανέφεραν ότι «το ραδιοφωνικό ψέμα τρομάζει το έθνος». Ωστόσο, ο μαζικός πανικός αποδείχθηκε αργότερα ότι ήταν μύθος.
Και όπως αποδείχθηκε από την ιστορία, αυτή ήταν μια μεγάλη στιγμή στην ιστορία των ραδιοφωνικών κόλπων.
Στη δεκαετία του 1950 ήταν ο μόνος τρόπος να ακούσει κανείς τις επιτυχίες και το να ακουστεί στο ραδιόφωνο ήταν ζωτικής σημασίας για την επιτυχία ενός καλλιτέχνη
5. Μουσική βιομηχανία
Με τη δημοτικότητα της ροής της μουσικής και των μουσικών βίντεο στο YouTube, κάποιοι έχουν ξεχάσει το ραδιόφωνο. Ωστόσο, το να συντονίζεστε στο ραδιόφωνο εξακολουθεί να είναι μια αξιόπιστη, αγαπημένη συνήθεια για εκατομμύρια ανθρώπους.
Τα τελευταία χρόνια, έχει αρχίσει να περιλαμβάνει podcasts ενώ στην Αγγλία το BBC Radio 1 και το Capital FM έχουν εισέλθει στον κόσμο των μουσικών φεστιβάλ, διοργανώνοντας τις δικές τους εκδηλώσεις με δημοφιλή αστέρια όπως η Taylor Swift, η Little Mix και ο Liam Payne να εμφανίζονται.
Το ραδιόφωνο ήταν σημαντικό στη διαμόρφωση της μουσικής βιομηχανίας όπως την ξέρουμε σήμερα. Στη δεκαετία του 1950 ήταν ο μόνος τρόπος να ακούσει κανείς τις επιτυχίες και το να ακουστεί στο ραδιόφωνο ήταν ζωτικής σημασίας για την επιτυχία ενός καλλιτέχνη.
Αμέτρητοι καλλιτέχνες και δισκογραφικές εταιρείες έχουν επαινέσει τους ραδιοφωνικούς σταθμούς για τον ρόλο τους στο να φέρουν στο κοινό νέα μουσική, να προωθήσουν τις πωλήσεις άλμπουμ και να γεμίσουν τους συναυλιακούς χώρους.
Μια δύναμη που δεν έχει πάψει να έχει ισχύ. Η γοητεία του ραδιοφώνου παραμένει ακμαία μέσα σε έναν κόσμο που αλλάζει ανά δευτερόλεπτο.
Μπορεί να είναι η παλαιότερη μορφή μαζικών μέσων ενημέρωσης, αλλά το ραδιόφωνο σίγουρα δεν πρόκειται να πάει πουθενά.
Δείτε ένα βίντεο με τις ημέρες ραδιοφώνου στα 20s
*In.gr με στοιχεία από bbc.co.uk
Eurostat: Στην Ελλάδα ο τρίτος μεγαλύτερος αριθμός ραδιοφωνικών σταθμών της ΕΕ
Η Ελλάδα έχει τον τρίτο μεγαλύτερο αριθμό ραδιοφωνικών σταθμών στην ΕΕ, ακολουθώντας την Ισπανία και την Ιταλία, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, τα οποία δόθηκαν στη δημοσιότητα, με αφορμή την σημερινή επέτειο της παγκόσμιας ημέρας ραδιοφώνου και δημοσιεύει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Συγκεκριμένα, το 2022 οι 5 κορυφαίες χώρες ως προς τον αριθμό των ραδιοφωνικών σταθμών ήταν η Ισπανία (714), η Ιταλία (679), η Ελλάδα (599), η Γαλλία (343) και η Πορτογαλία (299). Οι χώρες με τους λιγότερους ραδιοφωνικούς σταθμούς ήταν το Λουξεμβούργο (5), η Εσθονία (9), η Σλοβακία (14), η Μάλτα (19) και η Λιθουανία (20).
Λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος του πληθυσμού των μελών της ΕΕ, η αναλογία των επιχειρήσεων ραδιοφωνικής μετάδοσης ανά εκατομμύριο κατοίκους διέφερε σημαντικά μεταξύ των χωρών. Η Σλοβενία κατέγραψε την υψηλότερη αναλογία με 75 επιχειρήσεις ραδιοφωνικών εκπομπών ανά εκατομμύριο κατοίκους, ακολουθούμενη από την Ελλάδα (57), τη Μάλτα (36), την Κύπρο και την Κροατία (35). Αντίθετα, οι χαμηλότερες αναλογίες παρατηρήθηκαν στην Πολωνία (2), τη Γερμανία και τη Σλοβακία (και οι δύο 3), την Τσεχία (4) και την Αυστρία, τη Γαλλία και τη Σουηδία (και οι 5).
Το 2022, οι επιχειρήσεις ραδιοφωνικών εκπομπών απασχολούσαν 30.000 άτομα στην ΕΕ και κατέγραψαν καθαρό κύκλο εργασιών 4 δισεκατομμυρίων ευρώ. Τα στοιχεία για το 2021 δείχνουν ότι υπήρχαν 5.000 ραδιοφωνικοί φορείς σε ολόκληρη την ΕΕ.
Σε σχέση με τον αριθμό των απασχολουμένων σε ραδιοφωνικές εκπομπές, οι πέντε χώρες με τους περισσότερους απασχολούμενους ήταν το 2022 η Ισπανία (5.550), η Γερμανία (5.010), η Γαλλία (2.815), η Ρουμανία (2.510) και η Ιταλία (2.469). Τα χαμηλότερα νούμερα καταγράφηκαν στη Σλοβακία (53), τη Λιθουανία (87), την Τσεχία (100), την Εσθονία (110) και τη Σουηδία (163).
Το ποσοστό των ατόμων που απασχολούνται στον τομέα των ραδιοφωνικών εκπομπών σε σχέση με τη συνολική απασχόληση είναι χαμηλό σε όλα τα μέλη της ΕΕ, κυμαινόμενο από 0,05% στην Κροατία και 0,04% στη Σλοβενία, την Κύπρο και την Ελλάδα, έως σχεδόν μηδενικό στην Τσεχία και τη Σλοβακία (και οι δύο 0,002%) και Σουηδία (0,003%).
📸Ricardo Resende/Unsplash