Αρχές της εβδομάδας που μας πέρασε και ένα ακόμα γεγονός υλοτόμησης αρμυρικιών λαμβάνει χώρα στην περιοχή της Πλάκας, στη Νάξο. Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά τα λιγοστά αρμυρίκια κόπηκαν βαθιά στη ρίζα και κανείς δεν ήξερε το γιατί. Τα αρμυρίκια στα νησιά φαίνεται να αποτελούν κάποιου είδους “γόρδιο δεσμό” όπου “ό,τι δεν λύνεται, κόβεται” και μάλιστα απ’ τη ρίζα, όταν δεν κουτσουρεύεται άγρια.
Στην Αμοργό έχουμε τo πρόσφατο το παράδειγμα του αρμυρικιού που ακρωτηριάστηκε στο Ξυλοκερατίδι. “Το αρμυρίκι που στόλιζε πάνω από 80 χρόνια ένα από τα γραφικότερα σημεία του νησιού”, όπως διαβάζουμε στις “Βιώσιμες Κυκλάδες”, ” προσφέροντας εκτός από αισθητική ομορφιά και τη δροσερή σκιά της φυλλωσιάς του, κλαδεύτηκε στις αρχές Δεκεμβρίου, προκαλώντας τις αντιδράσεις της τοπικής κοινότητας. Ντόπιοι και λάτρεις του νησιού εξέφρασαν έντονα τη δυσαρέσκειά τους απέναντι σε μία παρέμβαση του Δήμου που πολλοί έκριναν αυθαίρετη”.
Το δέντρο πριν και μετά. [Φωτογραφίες facebook : Ελευθερία Ψυχογιού/Κατερίνα Κουκουζέλη], Βιώσιμες Κυκλάδες
.
Στη Σύρο, ο δήμος Σύρου-Ερμούπολης προχώρησε σε εκτεταμένες παρεμβάσεις αναφορικά με τα δέντρα στον περιβάλλοντα χώρο των γηπέδων τένις, προκειμένου να βελτιωθεί η κατάσταση και να μην συγκρατείται υγρασία, που φαίνεται να προκαλεί προβλήματα στους ανοικτούς αθλητικούς χώρους, γράφει σε δημοσίευμά της η “Κοινή Γνώμη”. Στις φωτογραφίες του δημοσιεύματος απεικονίζονται κουτσουρεμένοι κορμοί αρμυρικιών να στέκουν έξω απ’ το γήπεδο θυμίζοντας σε όποιον έχει διάθεση να τα προσέξει πως κάποτε ήταν δέντρα.
Σύρος: Γήπεδο τέννις και κουτσουρεμένα αρμυρίκια (Φωτογραφίες: Κοινή Γνώμη)
.
Τα κομμένα αρμυρίκια στην παραλία της Πλάκας
Στη Νάξο εκτός από τα εκατοντάδες αρμυρίκια που θα κοπούν υποχρεωτικά, λόγω της επέκτασης του αεροδρομίου για λόγους ασφαλείας, έχουμε και μερικές άλλες ενδιαφέρουσες περιπτώσεις.
Στις 23 Αυγούστου 2023 μπουλντόζα μπήκε μέσα στο Καταφύγιο Άγριας Ζωής Νάξου (Αλυκή Νάξου) που αποτελεί προστατευόμενη περιοχή και διέλυσε τα αρμυρίκια που φύονταν εκεί.
Οι αντιδράσεις των μελών του Συλλόγου Προστασίας Άγριας Ζωής Νάξου που αντίκρισαν την καταστροφή, ήταν άμεσες κι έτσι κλήθηκε υπάλληλος του Δασονομείου Νάξου προκειμένου να κάνει αυτοψία στον χώρο και να καταγράψει τη ζημιά που είχε γίνει. Καταγγελία έγινε και στο Α.Τ. Νάξου που επιλήφθηκε του θέματος.
Κατόπιν επικοινωνίας του Cyclades Open με το Δασονομείο Νάξου έγινε γνωστό πως τα αρμυρίκια υλοτομήθηκαν τελικά από ιδιώτη, μέσα στο ΚΑΖ Νάξου όπου αποτελεί προστατευόμενη περιοχή και σύμφωνα με το Δασονομείο χαρακτηρίζεται ως αγροτική και όχι δασική περιοχή.
Ο ιδιώτης ισχυρίστηκε πως δεν γνώριζε πως απαγορεύεται η κοπή των δέντρων χωρίς την σχετική άδεια, καθώς ο χώρος είναι μεν ιδιωτικός, αλλά βρίσκεται σε προστατευόμενη περιοχή επομένως υπάρχει συγκεκριμένη διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί για τέτοιες ενέργειες και κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις.
Η υπόθεση κατόπιν ενεργειών του Δασονομείου κι αφού ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες, εστάλη στην υπηρεσία Δημόσιου Κατηγόρου στη Σύρο για τα περαιτέρω.
Η υπηρεσία Περιβάλλοντος επέβαλε στον ιδιώτη τσουχτερό πρόστιμο ύψους 10.000 ευρώ, ενώ επιβλήθηκε και πρόστιμο από το Δασονομείο Νάξου ύψους 3.000 ευρώ. Παράλληλα υποβλήθηκε και μήνυση, επομένως το πταίσμα μετατράπηκε σε αδίκημα και η υπόθεση οδηγήθηκε στο δικαστήριο.
Την Δευτέρα (15/01) μια ακόμα υλοτόμηση αρμυρικιών καταγγέλθηκε στο Δασονομείο Νάξου από τον Σύλλογο Προστασίας Άγριας Ζωής Νάξου. Μια μικρή συστάδα από αρμυρίκια στα όρια κτήματος ιδιώτη κόπηκε, για να καθαριστεί το χαντάκι, όπως είναι η επίσημη αιτιολογία. Η περιοχή είναι μεν αγροτική, όχι δασική όπως ενημερωθήκαμε, ωστόσο είναι και προστατευόμενη περιοχή Natura 2000, όπως είναι άλλωστε το σύνολο των Δυτικών-Νοτιοδυτικών παραλιών της Νάξου.
Κάτοικοι της περιοχής θορυβημένοι από το νέο περιστατικό ενημέρωσαν τον Σύλλογο και προχώρησαν σε καταγγελία στο Δασονομείο Νάξου.
.
.
Την Τρίτη (16/01) το Cyclades Open επικοινώνησε με το Δασονομείο Νάξου και μάθαμε τα εξής: Κατόπιν της καταγγελίας, την επόμενη μέρα(Τρίτη), υπάλληλος του Δασονομείου προχώρησε σε αυτοψία όπου διαπίστωσε πως πράγματι είχαν υλοτομηθεί τα αρμυρίκια. Είχε δοθεί δε προφορική εντολή προς τον ιδιώτη από το Δασονομείο να προχωρήσει σε καθαρισμό του χαντακιού που βρίσκεται στα όρια του κτήματος του με τον δρόμο.
Σε ερώτησή μας, κατά πόσο είναι σύνηθες να δίνεται προφορική εντολή για καθαρισμούς από ιδιώτες και μάλιστα μέσα σε ευαίσθητη οικολογικά περιοχή, η απάντηση που λάβαμε είναι πως η περιοχή είναι αγροτική, όχι δασική και πως εντολές τέτοιες δίνονται. Επιπροσθέτως μάθαμε πως ενημερώνονται-εγγράφως όμως-και οι περιφερειακές ενότητες του δήμου να πράξουν αναλόγως για καθαρισμούς. Μάλιστα μας διαβεβαίωσαν πως το εν λόγω χαντάκι θα έχει καθαριστεί μέχρι την Παρασκευή (19/01).
Έπρεπε όμως να κοπούν τα αρμυρίκια;
Η απορία μας παραμένει, καθώς η εν λόγω περιοχή, όπως και στην προηγούμενη περίπτωση με το Καταφύγιο Άγριας Ζωής (ΚΑΖ) στην Αλυκή και την υλοτόμηση αρμυρικιών, είναι προστατευόμενη και μάλιστα Natura. Επιπλέον είναι προβληματικό-κατά τη γνώμη μας- να δίνεται μια προφορική εντολή από θεσμικό φορέα και χωρίς επίβλεψη να γίνεται μια πράξη από έναν ιδιώτη-όποιος κι αν είναι αυτός.
Ο λόγος είναι απλός: Ο οποιοσδήποτε ιδιώτης μπορεί να έχει στο μυαλό του ως “καθαρισμό” κάτι πιο ευρύ, που να περιλαμβάνει ακόμα και την υλοτόμηση δέντρων ή άλλες εργασίες. Αν ο ιδιώτης λάβει μια προφορική εντολή από εναν αρμόδιο φορέα και πράξει κατά βούληση, χωρίς επίβλεψη και οδηγίες, μπορεί να κάνει, εν αγνοία του, κάτι που δεν επιτρέπεται νιώθοντας ωστόσο πως έχει ήδη ενημερώσει τους αρμόδιους φορείς και έχει την έγκρισή τους. Αυτή τη φορά μπορεί να ήταν μια συστάδα από αρμυρίκια στην άκρη ενός παραθαλάσσιου κτήματος και να μην θεωρείται σπουδαίο γεγονός, ενδεχομένως, αύριο όμως μπορεί να είναι κάτι πιο εκτεταμένο, σοβαρό και μη αναστρέψιμο.
Οι φωτογραφίες που δημοσιεύουμε εδώ αφορούν τα επίμαχα αρμυρίκια όπως ήταν πριν και μετά την υλοτόμησή τους και έφτασαν στα χέρια μας από κάτοικους της περιοχής.
Πριν την υλοτόμηση:
Μετά την υλοτόμηση:
Πατώντας πάνω σε κάθε φωτογραφία μπορείτε να δείτε με μεγαλύτερη λεπτομέρεια την απεικόνιση. Τα αρμυρίκια κόπηκαν λοιπόν από ιδιώτη στο κτήμα του προκειμένου να καθαριστεί ένα χαντάκι όπως είναι η επίσημη αιτιολογία, κατόπιν προφορικής εντολής του Δασονομείου Νάξου. Σε μια περιοχή Natura που από το 2012 περιμένουμε να θεσπιστούν τα Προεδρικά Διατάγματα που θα καθορίζουν τι γίνεται και πως μέσα σ’ αυτές τις περιοχές.
Ο καθαρισμός στα κεδροδάση
Συμβαίνουν όμως και ευχάριστα γεγονότα, όσον αφορά το φυσικό περιβάλλον του νησιού, καθώς ξεκίνησε αυτή την εβδομάδα ο καθαρισμός των κεδροδασών της Νάξου.
Οι εργασίες έχουν ξεκινήσει από το κεδροδάσος του Αγ. Νικολάου ( την Αγ. Άννα) και τα προσβεβλημένα τμήματα των κέδρων ή και ολόκληρα δέντρα σε κάποιες περιπτώσεις κόβονται και απομακρύνονται με την δέουσα προσοχή που απαιτεί τόσο η επιστημονική μελέτη για τα ίδια τα φυτά, όσο και η προστατευόμενη περιοχή στην οποία βρίσκονται.
Η προσβολή στα δέντρα είναι δυστυχώς εκτεταμένη και υπήρξε καθυστέρηση στην παρακολούθηση τα προηγούμενα χρόνια (πρώτος καθαρισμός έγινε το 2021 χωρίς να υπάρξει συνέχεια), ωστόσο φέτος όλα έγιναν στην ώρα τους. Το έργο που έχει ανατεθεί από την Διεύθυνση Δασών Σύρου στην Εταιρεία «GreenFox Έργα Πρασίνου», θα είναι υπό την επίβλεψη του Δασονομείου Νάξου και θα έχει την συνεργασία του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων όπου αυτή απαιτείται.
Η προσβολή των κέδρων οφείλεται στο ξυλοφάγο έντομο semanotus russicus, που ζει και διαχειμάζει στη καρδιά του ξύλου και οι εργασίες σκοπό έχουν τη μείωση του πληθυσμού του ως μόνο μέσο σταδιακής καταπολέμησης.
Οι κέδροι, ευτυχώς, φαίνεται να αντιστέκονται, καθώς υπάρχει αναβλάστηση στις παλιές τομές κι έτσι νέα και υγιή φυτά κέδρων ετοιμάζονται να μεγαλώσουν. Βασική προϋπόθεση είναι να υπάρχει αυστηρή προστασία των κεδροδασών ώστε τα νέα φυτά να μην τσαλαπατηθούν ή κοπούν από δραστηριότητες μέσα στην περιοχή, που κανονικά απαγορεύεται κάθε δραστηριότητα.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα μέσα σε διάστημα 2 μηνών, μέχρι την άνοιξη δηλαδή, θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί οι εργασίες στα κεδροδάση της Νάξου (Νοτιοδυτικά και Ανατολικά) καθώς και των μεμονομένων ατόμων (των δέντρων δηλαδή) που βρίσκονται διάσπαρτα στο νησί.
Οι φωτογραφίες από το πεδίο είναι της Νίκης Κεφαλά, γεωπόνου, που έχει αναλάβει τον καθαρισμό. Στις φωτογραφίες φαίνονται καθαρά τα προσβεβλημένα μέρη (κόκκινο-καφέ), αλλά και η αναβλάστηση στις παλιότερες τομές.
.
Σύμφωνα με πληροφορίες επόμενη δράση, αναγνωριστική αρχικά, θα αποτελέσει το πλατάνι-τοπόσημο στο χωριό Δανακός της Νάξου, που όπως όλα δείχνουν εδώ και καιρό έχει αρρωστήσει και οι κάτοικοι έχουν σημάνει τον κώδωνα του κινδύνου για την διάσωσή του.
Ο επίγειος Παράδεισος “ανοίγει μ’ αντικλείδι”
Το νησί μας είναι ο τόπος μας…είναι το σπίτι όλων μας. Και έχουμε τη μοναδική τύχη να είναι ένας υπέροχος τόπος, προικισμένος με ιδιαίτερο περιβάλλον και εξαιρετικής ομορφιά τοπία που συμπυκνώνουν στα 430 περίπου τετραγωνικά του χιλιόμετρα τοπία που συναντάς σε άλλα μέρη της χώρας. Αλλάζει πρόσωπο ανάλογα με το που βρίσκεσαι κάθε στιγμή. Η λέξη “παράδεισος” που συνοδεύει τη Νάξο συνήθως δεν είναι ευφημισμός, είναι η πραγματικότητα.
Είναι στο χέρι μας να προστατεύσουμε τον τόπο μας και να τον φροντίσουμε, όπως ακριβώς πράττουμε για το σπίτι που μένουμε. Είναι στο χέρι μας, επίσης, να διεκδικήσουμε να παραμείνει βιώσιμος τόπος όπου οι δραστηριότητές μας θα συνυπάρχουν αρμονικά με το περιβάλλον, χωρίς κραυγαλέες επεμβάσεις ενδυναμώνοντας και διασώζοντας το ίδιο το νησί, την βιοποικιλότητά του, την πολιτιστική μας κληρονομιά υλική και άυλη.
Σήμερα είναι κάποια αρμυρίκια που κόβονται, ένας κέδρος που ξεραίνεται, ο βυθός μιας παραλίας που διαλύεται, ένα πλατάνι που αργοπεθαίνει, μια αμμοθίνη που ισοπεδώνεται, τα θαλάσσια κρινάκια που τσαλαπατιούνται από οχήματα μέσα στις παραλίες, μια σφαγμένη θαλάσσια χελώνα…κι είναι ήδη πολύ. Αύριο, αν δεν υπάρξει φραγμός, θα είναι πολύ περισσότερα. Ίσως τότε καταλάβουμε το λάθος, αλλά δυστυχώς τότε θα είναι πολύ αργά για να διορθώσουμε το κακό που θα έχουμε προκαλέσει….
Προλαβαίνουμε ακόμα….προλαβαίνουμε να κάνουμε το χρέος μας.
Φωτογραφίες (όπου δεν αναφέρεται δημιουργός): Cyclades Open