Το Πρωτοδικείο του Αμβούργου χειρίστηκε πρόσφατα αγωγή της Αντιπροέδρου του Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου και μέλους της ομάδας των Πρασίνων, Katrin Göring-Eckardt, περί προσβολής της προσωπικότητάς της από φανταστική συνέντευξή της που δημοσίευσε το περιοδικό Tichys Einblick. Η συνέντευξη δημοσιευόταν σε στήλη με τίτλο “Σχεδόν αληθινές ειδήσεις” και συνοδευόταν από την ένδειξη “Προσοχή σάτιρα!”.
Το αντικείμενο της συνέντευξης σχετιζόταν με πραγματικές δηλώσεις της πολιτικού, η οποία προσέφυγε γι΄αυτό τον λόγο στα γερμανικά δικαστήρια επικαλούμενη το ενδεχόμενο να εκληφθεί η συνέντευξη ως προερχόμενη από αυτή την ίδια και να παραπληροφορηθεί το κοινό. Τον κίνδυνο αυτόν επέτεινε το γεγονός, ότι η ένδειξη περί του σατιρικού χαρακτήρα του κειμένου δεν ήταν επαρκώς τονισμένη. Η ενάγουσα ζήτησε άρση της προσβολής και μη επανάληψη στο μέλλον.
Σύμφωνα με το επιληφθέν δικαστήριο, η σάτιρα καταρχήν δεν χρειάζεται να επισημαίνεται ως τέτοια. Το αντίθετο θα παραβίαζε την ελευθερία έκφρασης και πληροφόρησης που κατοχυρώνεται συνταγματικά. Τούτο ισχύει, όμως, υπό τον όρο ότι ο σατιρικός χαρακτήρας του δημοσιεύματος προκύπτει αβίαστα από το περιεχόμενό του. Εν προκειμένω, κίνδυνος παραπλάνησης και παραπληροφόρησης του κοινού δεν συνέτρεξε. Ο μέσος σώφρων αναγνώστης μπορούσε να κατανοήσει ότι η συνέντευξη δεν ήταν δυνατόν να προέρχεται όντως από την Göring-Eckardt, λόγω των αστεισμών και των υπερβολών που περιείχε. Ότι το αντικείμενο της συνέντευξης σχετιζόταν με πραγματικά γεγονότα, δεν αναιρεί τα παραπάνω. Η άσκηση κριτικής για γεγονότα της επικαιρότητας μέσω του χιούμορ ενυπάρχει στη σάτιρα ως ειδοποιό στοιχείο. Ακολούθως, το δικαστήριο απέρριψε την αγωγή.
Βλ. απόφαση LG Hamburg, Urt. v. 25.07.2022, Az. 324 O 85/22.
Κλείνουμε με το “αποχαιρετιστήριο γράμμα” της κας Σαπουντζάκη προς τη Βασίλισσα Ελισάβετ, όπως δημοσιεύτηκε μετά τον τελικό θάνατο της τελευταίας.
“Να σε αποκαλέσω φίλη; Όχι, δεν θα το κάνω. Θα σε αποκαλέσω όμως εχθρό. Και αυτό είναι τιμή σου γιατί, Ελισάβετ, ήσουν ο καλύτερος εχθρός που θα μπορούσε να έχει κανείς. Αιώνια βασίλισσα της Αγγλίας, που με τόσο κόπο έβαζες την υπογραφή σου σε διάφορα έγγραφα που δεν είχες ιδέα τι ήταν, θα μας λείψεις.
Θα ΜΟΥ λείψεις.
Θα μου λείψεις γιατί όλο αυτό τον καιρό κουβαλούσαμε μαζί το βάρος του age shaming, γιατί ποζάραμε μαζί σε όλα τα memes του διαδικτύου. Γιατί, επιτέλους, όλοι ασχολήθηκαν έστω και για λίγο με τη δική σου ηλικία και όχι με την δική μου. Για λίγο, το τονίζω αυτό, πάντα εγώ ήμουν και είμαι και θα είμαι το επίκεντρο.
Δυστυχώς, Ελισάβετ, έφυγες. Έφυγες και με άφησες μόνη. Στα ηχεία μου παίζουν οι Smiths και το τραγούδι The Queen is Dead. Η μισή Ελλάδα αυτό πόσταρε στο Facebook, άσχετα αν ακούει Γιώργο Μάγκα. Και εκείνος πέθανε, αλλά αναστήθηκε. Μήπως να κάνεις και εσύ το ίδιο; Δεν σου ζητάω πολλά, να ξεκαθαρίσεις σε όλους ότι είμαι μικρότερη σε ηλικία από σένα, τίποτα άλλο, μπας και τελειώσει επιτέλους αυτό το αστείο.
Και ο θάνατός σου αστείος μου φαίνεται, σαν μια φάρσα που θα κορυφωθεί στην κηδεία σου. Θα σηκωθείς, λέει, από το φέρετρο και θα πάρεις στο κυνήγι την Μέγκαν. Το είδα στο όνειρό μου, χθες το βράδυ. Αλήθεια, γιατί δεν ήρθε αυτή στο παλάτι; Μήπως είχατε κόντρα;
Γλυκιά μου Ελισάβετ, πέρασαν τα χρόνια, όμως εγώ είμαι εδώ και εσύ όχι. Κρίμα. Δηλώνω έτοιμη να φορέσω το στέμμα. Your majesty, ήταν εκπληκτικά αυτά τα 96 χρόνια αντιπαλότητας, ελπίζω να είναι τα ίδια και γιατί όχι, ακόμα καλύτερα τα επόμενα 96 με τον διάδοχο. Εδώ θα είμαστε.
Ζοzo, the eternal Queen”.