Ομάδα ΒΙ.Δ.Α.-Καταγραφή: Η σαπωνοποιία των υιών Β. Λιανόπουλου στη Νάξο (περιοχή Γρόττα)

Ειρήνη Προμπονά

απο Cyclades Open

Η Ομάδα ΒΙ.Δ.Α. πρώτα απ’ όλα έχει ένα ευφυές όνομα. Ευφυές, γιατί ενώ προσδιορίζει το πεδίο με το οποίο ασχολείται (Βιομηχανικά Δελτία Απογραφής), παράλληλα προσδιορίζει την επιμονή και την αγάπη των μελών της ομάδας που ασχολούνται με την καταγραφή τους. Για πολλούς από εμάς πρέπει να έχεις “βίδα” για να ψάχνεις και ν’ ανακαλύπτεις σπαράγματα της βιομηχανικής ιστορίας ενός τόπου, την ιστορία του βιομηχανικού μνημείου, των ιδιοκτητών, την περίοδο λειτουργίας και παύσης, να ψάχνεις να βρεις έγγραφα που τεκμηριώνουν την εργασία αυτή, φωτογραφίες κι ένα πλήθος ακόμα στοιχείων που θέλει προσήλωση, τρέξιμο, ψάξιμο και κυρίως ν’ ανοίξουν πόρτες και κιτάπια που θα βοηθήσουν αυτή την έρευνα. Γι’ αυτό εδώ η λέξη “βίδα” έχει απολύτως θετικό -και ας μας επιτραπεί- “αγαπησιάρικο” πρόσημο.

Στη ΒΙ.Δ.Α. (και στη “βίδα”) χρωστάμε τη γνώση μέρους της ιστορίας του τόπου και του τόπου μας για πράγματα που πιθανόν δεν θα μαθαίναμε ποτέ. Είναι μια ομάδα που διασώζει την βιομηχανική μας κληρονομιά. Χρωστάμε την γοητεία που μας προσφέρει το παρελθόν, απαλλαγμένο ίσως από τις δυσκολίες των καιρών εκείνων, αλλά παράλληλα χρωστάμε και το έναυσμα να ερευνήσουμε- με αφορμή όσα μας προσφέρει η ομάδα- και να μάθουμε ακόμα περισσότερα για τις πτυχές των βιομηχανικών μνημείων και των προσώπων γύρω απ’ αυτά.

Πως μπορούμε να βοηθήσουμε εμείς;

Αν γνωρίζουμε την ύπαρξη κάποιου βιομηχανικού μνημείου ή την περιοχή που βρίσκονταν, αν γνωρίζουμε πηγές ή έχουμε κάποια στοιχεία στην κατοχή μας που μπορούν να βοηθήσουν στην τεκμηρίωση, ας ενημερώσουμε την ομάδα προκειμένου να επισκεφτεί τον χώρο και να φωτογραφίσει.

Το τελευταίο δελτίο απογραφής της ομάδας αναφέρεται στη Νάξο και στην “ΚΥΚΛΑΔΙΚΗ ΣΑΠΩΝΟΠΟΙΪΑ «Η ΑΦΡΟΔΙΤΗ» ΥΙΩΝ Β. ΛΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ ΕΝ ΝΑΞΩ”. Την εργασία ανέλαβαν ο Πέτρος Αναματερός και Κώστας Μαυρογιάννης αμφότεροι μέλη της ομάδας ΒΙ.Δ.Α.

Όπως αναφέρει το δελτίο:

“Οι Αφοί Λιανόπουλοι, με καταγωγή από το Φιλώτι, ήταν ο Εμμανουήλ (Μάνος) (1920-2008) και ο Ηλίας (Λιάκος) (1923-2014). Ηταν γιοι του ρέκτη εμπόρου Βασίλειου Λιανόπουλου, με μικρά καταστήματα στο Χαλκί και στη Χώρα. Αγαπημένη οικογένεια οι Λιανόπουλοι, σχεδόν όλο τον προηγούμενο αιώνα (αλλά και στις αρχές του παρόντος), δραστηριοποιούνται στα εμπορικά πράγματα της Νάξου, της Αθήνας και του Πειραιά.

Το κτίριο με την καμινάδα ήταν η “Σαπωνοποιία”. 1953 (facebook-αρχείο Στεφ.Κληρονόμου)

Το εργοστάσιο βρισκόταν στο βορεινό μέρος της Χώρας, απέναντι στα «Παλάτια» και πίσω από τον καθολικό ναό του Αγ. Αντωνίου του Αββά, στην περιοχή της Γκρόττας. Σήμερα είναι δυο πολυκατοικίες χτισμένες στη θέση του. Το οίκημα παλιότερα ήταν αρχοντικό των Δαμιράληδων (ο Μιχαήλ Ν. Δαμιράλης, ήταν ο μεταφραστής στην ελληνική γλώσσα του Σαίξπηρ). Το κτίριο αγόρασαν οι Λιανόπουλοι το 1945 από το γιατρό Δαμιράλη.

Οι Λιανόπουλοι είχαν το μισό σπίτι ιδιοκατοίκηση και στο άλλο μισό συστεγάζονταν η επιχείρησή τους η οποία δραστηριοποιήθηκε ως το 1953. Συνεταιρίστηκαν με τον Χρήστο Κανελλόπουλο ιδρύοντας το «Εργοστάσιο Τοματοπολτού – Κονσερβοποιίας» (ετοιμάζεται άλλο Απογραφικό Δελτίο για αυτό).

Ύστερα, το 1958 και μετά από αρκετά δυσλειτουργικά προβλήματα αποχώρησαν από την εταιρεία. Κατόπιν γνωστοποιούν στον Τύπο της εποχής με συνεχείς ανακοινώσεις την επαναλειτουργία της Σαπωνοποιίας η οποία όμως ήταν βραχύβια.”

Διαφήμιση στον τοπικό Τύπο (εφ. Ναξιακή Πρόοδος φ.35 (135) 30-11-1950

Περισσότερα για την ομάδα ΒΙ.Δ.Α. θα βρείτε εδώ

Πηγή: ΒΙ.Δ.Α.

Φωτογραφία εξωφύλλου: Το κτίριο με την καμινάδα ήταν η “Σαπωνοποιία”. 1954 (facebook-αρχείο Στεφ.Κληρονόμου)

Δείτε επίσης