Το απόλυτο μπέρδεμα έχει προκαλέσει το «καλάθι του νοικοκυριού» τόσο στις εταιρείες όσο και στους καταναλωτές. Τα πράγματα γίνονται χειρότερα από τις συνεχείς δηλώσεις του υπουργού, ο οποίος φαίνεται να έχει χάσει τον έλεγχο. Και θα εξηγήσουμε με πραγματικά γεγονότα γιατί.
Ο υπουργός ευτυχώς χθες δεν υλοποίησε την απειλή κατά των σούπερ μάρκετ που ξεστόμισε την Τρίτη, μιλώντας στον ΣΚΑΙ, ότι ο ίδιος θα «μαρτυράει» τα σούπερ μάρκετ που αυξάνουν τις τιμές, εμμέσως πλην σαφώς θέλοντας να τα δυσφημίσει στους καταναλωτές, «γιατί κέρδισαν πολλά την περίοδο του κορονοϊού» (όπως ο ίδιος ετεροχρονισμένα διαδίδει). Αντίθετα, χθες δήλωσε ραδόφωνο του ΣΚΑΪ ότι η εταιρεία σούπερ μάρκετ «Μασούτης» έριξε τις τιμές.
Όμως, αυτό δεν είναι η μοναδική αλήθεια, διότι τα σούπερ μάρκετ Μασούτης, αλλού έριξαν τις τιμές και αλλού τις αύξησαν. Το ίδιο έκαναν και τα άλλα σούπερ μάρκετ. Μια δεύτερη αλήθεια είναι ότι η σύγκριση των τιμών συνεχίζει να καθίσταται δυσχερής ίσως και δυσχερέστερη. Μπορεί να προστέθηκε σχετική σήμανση στην πλατφόρμα e-katanalotis δίπλα στο προϊόν περί «Διακύμανσης Προϊόντος» (σ.σ. εννοεί διακύμανση τιμής του προϊόντος σε σύγκριση με την προηγούμενη εβδομάδα), αλλά τα διαθέσιμα στοιχεία καταγράφουν σε αρκετές περιπτώσεις τεράστιες διακυμάνσεις τιμών, τέτοιες που είναι απίθανο να συνέβησαν σε τρόφιμα σε χρονικό διάστημα μιας εβδομάδας.
Ας δούμε τα πράγματα με τη σειρά, ξεκινώντας από τον Μασούτη, λόγω της αναφοράς του υπουργού.
Η περίπτωση της Μασούτης
Το καλάθι του νοικοκυριού της «Μασούτης» της Τετάρτης 9 Νοεμβρίου 2022, περιλαμβάνει 76 προϊόντα. Την προηγούμενη φορά, δηλαδή στις 2 Νοεμβρίου 2022, το καλάθι της Μασούτης περιελάμβανε 71 προϊόντα.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρατίθενται στο τρέχον καλάθι του νοικοκυριού της Μασούτης, ως προς τη «διακύμανση προϊόντος», η εταιρεία μείωσε τις τιμές σε 26 προϊόντα, αύξησε την τιμή σε 23 και διατήρησε την τιμή σε 27 προϊόντα.
Να σημειωθεί πως παρά το ότι η εταιρεία είχε διαφορετικό αριθμό προϊόντων αυτή και την προηγούμενη εβδομάδα, δηλαδή στις 9 Νοεμβρίου (76) και στις 2 Νοεμβρίου (71), εντούτοις παρέχει την ένδειξη «διακύμανση» και στα προϊόντα τα οποία δεν είχε στο καλάθι του νοικοκυριού στις 2 Νοεμβρίου.
Ας δούμε τώρα μερικές ενδεικτικές παράδοξες «διακυμάνσεις προϊόντος».
Ενα προϊόν που χαρακτηρίζεται από τη μείωση της τιμής είναι το «Φιλέτο Γαλοπούλας Καπνιστό Λακωνική Χύμα» 200 γραμμαρίων. Αναφέρεται η τιμή των 1,78 ευρώ ή 8,90 ευρώ το κιλό. Αν ανατρέξει κάποιος στη σήμανση «διακύμασνη τιμής» θα δει ότι αυτό το προϊόν είχε 3,96 ευρώ το τεμάχιο στις 2/11/2022. Σε αυτή την περίπτωση έχουμε πτώση της τιμής 55% σε μία εβδομάδα κάτι το οποίο είναι ασύνηθες και αφύσικο.
Μία εξήγηση είναι πως την προηγούμενη εβδομάδα το συγκεκριμένο προϊόν απλά δεν υπήρχε στο καλάθι του νοικοκυριού της Μασούτης. Υπήρχε ένα παρόμοιο.
Όμως υπήρχε το προϊόν «Γαλοπούλα Πάριζα premium Λακωνική Χύμα» με τιμή 3,90 ευρώ το τεμάχιο και 3,90 ευρώ το κιλό.
Με άλλα λόγια με βάση το υφιστάμενο προϊόν Φιλέτο Γαλοπούλας Καπνιστό Λακωνική Χύμα η διακύμανση προϊόντος ανά τεμάχιο δείχνει πτώση της τιμής 55% ενώ αντίθετα η σύγκριση ανά κιλό δείχνει αύξηση 128% της τιμής.
Συνεπώς η σύγκριση πάλι καθίσταται προβληματική αφού δεν υπάρχουν ίδια προϊόντα, στις ίδιες ποσότητες στις ίδιες συσκευασίες.
Αύξηση 100%
Ας δούμε τώρα την διακύμανσης της τιμής σε ένα άλλο προϊόν, που παρουσιάζει μεγάλη αύξηση.
Το «Γιαούρτι από Γάλα Αγελάδος Χωρίς Γεύσεις (Χαμηλά Λιπαρά <2%) – ΕΠΙΔΟΡΠΙΟ ΓΙΑΟΥΡΤΙΟΥ COMPLET 2% (Λ ST-1Ε 3Χ190ΓΡ PREMIUM)» έχει τιμή ανά τεμάχιο (τρία γιαούρτια) 2.70€/τεμ. ή 4.74€/κιλό.
Αν δούμε τη «διακύμανση προϊόντος» θα διαπιστώσουμε πως στις 2 Νοεμβρίου 2022 αναγράφεται 1,35 ευρώ ανά τεμάχιο, δηλαδή η τιμή του προϊόντος αυξήθηκε 100%. Με άλλα λόγια διπλασιάστηκε, κάτι το οποίο είναι επίσης ασύνηθες.
Όμως το συγκεκριμένο προϊόν δεν υπήρχε στο καλάθι της Μασούτης την προηγούμενη εβδομάδα (2/11/2022). Υπήρχαν άλλα γιαούρτια με το εμπορικό σήμα ΣΕΡΓΑΛ.
Συνεπώς η σύγκριση ανάμεσα σε ανόμοια προϊόντα είναι αδύνατη.
Να σημειωθεί πως οι περιπτώσεις της Μασούτης είναι ενδεικτικές και δεν συμβαίνουν μόνο στα συγκεκριμένα σούπερ μάρκετ αλλά και στις άλλες αλυσίδες.
Η περίπτωση της Σκλαβενίτης
Για τις ανάγκες του ρεπορτάζ και όχι μόνο (και της διαβίωσης βεβαίως, βεβαίως) βρεθήκαμε χθες στα σούπερ μάρκετ «Σκλαβενίτης», που είναι και η μεγαλύτερη αλυσίδα της χώρας. Ο καφές φίλτρου Jacobs (Εκλεκτός) 250 γραμμαρίων είχε τη σχετική ένδειξη ότι συμπεριλαμβάνεται στο «καλάθι του νοικοκυριού» της Σκλαβενίτης με τιμή 4,93 ευρώ το τεμάχιο και με συμπληρωματική ένδειξη 0,65 ευρώ φθηνότερα!
Κι όμως, στο ίδιο σημείο στο κάτω ράφι υπήρχε το ίδιο προϊόν καφές Jacobs (Εκλεκτός) σε άλλη συσκευασία 500 γραμμαρίων.
Μαντέψτε την τιμή: 8,88 ευρώ τα 500 γραμμάρια!
Στην ερώτηση, ποιό προϊόν είναι φθηνότερο, υπάρχει απάντηση. Δεν υπάρχει όμως απάντηση στην ερώτηση (είναι ρητορική) γιατί αυτό το προϊόν των 250 γραμμαρίων συμπεριλαμβάνεται στο καλάθι του νοικοκυριού ως φθηνότερο προϊόν!
Αλλού τα μπλεξίματα, αλλού γεννούν οι κότες
Κλείνοντας οφείλουμε να αναδείξουμε το προφανές: Είναι άδικο για τις επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ και για τις βιομηχανίες τροφίμων να διασύρονται από τον υπουργό Ανάπτυξης με αυτόν τον τρόπο (να βγαίνει και να απειλεί περί δυσφήμισης). Ο υπουργός προσπαθεί να τετραγωνήσει τον κύκλο. Δεν είναι υπεύθυνες για την ακρίβεια ούτε οι βιομηχανίες τροφίμων ούτε τα σούπερ μάρκετς. Αυτό φαίνεται στα μικρά περιθώρια κέρδους τους.
Ο υπουργός και η κυβέρνηση γνωρίζουν ότι η πρωτοφανής ακρίβεια προέρχεται κυρίως από την ενέργεια και από τα καύσιμα. Αυτοί είναι οι κλάδοι που λειτουργούν ολιγοπωλιακά και δεν υπάρχει αποτελεσματικός ανταγωνισμός. Σε αυτές τις δύο αγορές οι επιχειρήσεις, όπως είπε και ένας επιχειρηματίας, δεν ξέρουν τι να τα κάνουν τα κέρδη. Φαίνεται άλλωστε στα περιθώρια κέρδους τους. Δεν χρειάζεται κάποιος να είναι ειδικός, ούτε υπουργός για να δει το προφανές.
Αν η κυβέρνηση και ο υπουργός Ανάπτυξης έστω και τώρα δεν καταφέρουν να πέσουν οι τιμές στην ενέργεια και τα καύσιμα, τότε θα κυνηγάνε την ουρά τους χωρίς αποτέλεσμα, βάζοντας αδίκως στη μέγγενη βιομηχανίες και εμπόριο, που λειτουργούν ανταγωνιστικά, δημιουργούν προστιθέμενη αξία στη χώρα και απασχολούν χιλιάδες εργαζομένων. Και θα βρίσκουν το πρόβλημα διαρκώς μπροστά τους.