Reporters United: Εχθρός του Κράτους – Αποδεικνύουμε ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη παρακολουθούσε τον δημοσιογράφο Θανάση Κουκάκη

Νικόλας Λεοντόπουλος & Θοδωρής Χονδρόγιαννος

απο Cyclades Open

Τον περασμένο Ιανουάριο το Reporters United αποκάλυψε πώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη τον Μάρτιο του 2021 έφερε παράνομη τροπολογία στη Βουλή με την οποία άλλαξε ξαφνικά τον νόμο για τις παρακολουθήσεις της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (ΕΥΠ). Ο νέος νόμος, που ψηφίστηκε νύχτα, στέρησε από την ΑΔΑΕ (την ανεξάρτητη Αρχή για τη Διασφάλιση του Απορρήτου των Επικοινωνιών) τη δυνατότητα να γνωστοποιεί στους πολίτες ότι βρέθηκαν υπό παρακολούθηση. 

Το μεγάλο μυστήριο μέχρι σήμερα ήταν το γιατί: Γιατί η κυβέρνηση να προβεί σε μια τέτοια σπασμωδική κίνηση με την οποία η Ελλάδα εξισώνεται, σύμφωνα με νομικούς επιστήμονες και με τη νομολογία του δικαστηρίου του Στρασβούργου, με χώρες όπως η Ρωσία και η Ουγγαρία;

Πριν λίγες μέρες το inside story αποκάλυψε ότι το καλοκαίρι του 2021 το κινητό του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη χακαρίστηκε με το λογισμικό υποκλοπών Predator. Το μεγάλο μυστήριο ήταν το ποιος. Ποιος παρακολουθούσε τον δημοσιογράφο;

Τον Ιούνιο του 2020 η ΕΥΠ κατέθεσε στην Cosmote αίτημα για άρση του απορρήτου σε αριθμό κινητού του Θανάση Κουκάκη. Η άρση ζητήθηκε για δύο μήνες με την επίκληση λόγων εθνικής ασφάλειας.

Σήμερα, μετά από έρευνα μηνών, είμαστε σε θέση να απαντήσουμε με αποδείξεις: Τίνος την παρακολούθηση ήθελε να κρύψει η κυβέρνηση; Και ποιος παρακολουθούσε τον Κουκάκη;

Το Reporters United έχει στη διάθεσή του κρατικά έγγραφα που αποδεικνύουν ότι το καλοκαίρι του 2020 (έναν χρόνο πριν το χακάρισμα του Predator) η ΕΥΠ, η οποία τελεί υπό την άμεση εποπτεία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, παρακολουθούσε το κινητό τηλέφωνο του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη επικαλούμενη λόγους εθνικής ασφάλειας.

Πώς το Μαξίμου εμπλέκεται στις υποκλοπές Κουκάκη

H παρακολούθηση ενός δημοσιογράφου σε χώρα της ΕΕ εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την ελευθερία του Τύπου και το κράτος δικαίου. Η υπόθεση Κουκάκη, ωστόσο, πάει πολύ βαθύτερα αλλά φτάνει και πολύ ψηλότερα:

  • Το Μαξίμου είναι θεσμικά υπεύθυνο για την ΕΥΠ. Ο πρωθυπουργός, με απόφασή του μόλις μερικές μέρες μετά τη νίκη της ΝΔ στις εκλογές του 2019, έθεσε την υπηρεσία υπό τον άμεσο έλεγχό του. 
  • Η ΕΥΠ επικαλέστηκε λόγους εθνικής ασφάλειας για να υποκλέψει τις επικοινωνίες του δημοσιογράφου. Πώς διακυβεύεται η εθνική ασφάλεια από έναν οικονομικό ρεπόρτερ που την περίοδο των παρακολουθήσεων ερευνά τα συμφέροντα ιδιωτικών τραπεζών και τραπεζιτών; 
  • Πώς μπορεί να δικαιολογήσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη την υποκλοπή των συνομιλιών ενός δημοσιογράφου που συνεργάζεται με διεθνή μέσα ενημέρωσης όπως οι Financial Times και το CNBC; 
  • Όπως θα δούμε παρακάτω, το Μαξίμου όχι μόνο είχε γνώση της υπόθεσης, αλλά επιπλέον έλαβε μέτρα για την αποσιώπησή της. Θορυβημένη από αίτημα της ΑΔΑΕ προς την ΕΥΠ σχετικά με την παρακολούθηση Κουκάκη, η κυβέρνηση σπεύδει μέσα σε μόλις 20 μέρες να αλλάξει τον νόμο για την ΑΔΑΕ, με σκοπό η παρακολούθηση Κουκάκη να μείνει για πάντα κρυφή. (Η δημοσίευση αυτού του ρεπορτάζ, πάντως, σημαίνει ότι δεν τα κατάφερε.)
  • Λίγους μήνες μετά το κινητό του δημοσιογράφου μολύνεται από το λογισμικό Predator – ένα λογισμικό υποκλοπών που σύμφωνα με το διεπιστημονικό εργαστήριο Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο χρησιμοποιείται ως τώρα μόνο από κυβερνήσεις. 

Τα ρεπορτάζ του Κουκάκη: Από την Πειραιώς στο ξέπλυμα χρήματος

Ο Θανάσης Κουκάκης, 43 ετών, είναι δημοσιογράφος του οικονομικού ρεπορτάζ. Για χρόνια δουλεύει στο CNN Greece, ενώ συνεργάζεται και με άλλα ελληνικά και διεθνή μίντια, όπως το αμερικανικό CNBC, οι Financial Times και το inside story. 

Ο Κουκάκης ερεύνησε σε βάθος την υπόθεση των συναλλαγών της Τράπεζας Πειραιώς με τον τραπεζίτη Μιχάλη Σάλλα, άλλοτε επικεφαλής της τράπεζας, και του επιχειρηματικού ομίλου Libra του εφοπλιστή Γιώργου Λογοθέτη. Η σειρά των σχετικών ρεπορτάζ, από τον Νοέμβριο του 2019 έως τον Φεβρουάριο του 2020, αποδεικνύει πώς αυτές οι συναλλαγές φέρονται να ζημίωσαν την τράπεζα (Financial Times 1.11.2019 & 14.11.2019, inside story 28.1.2020 & 21.2.2020). 

Για το ίδιο θέμα, ο Κουκάκης θα συνεχίσει να γράφει όλο το 2020 στον κυπριακό Πολίτη (9.7.2020), το Documento (28.8.2020) και το ereportaz (9.9.2020). 

Αυτό δεν είναι το μόνο θέμα με το οποίο ασχολείται ο δημοσιογράφος. Ενδεικτικά, τον Νοέμβριο του 2019 δημοσιεύει στους Financial Times ρεπορτάζ για το πώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη τροποποίησε τον Ποινικό Κώδικα, με συνέπεια την πιο χαλαρή αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος.

Εξώφυλλο δημοσιεύματος του Θανάση Κουκάκη στους Financial Times για το πώς η Τράπεζα Πειραιώς «κατηγορείται» για παραβίαση των capital control.

Η ΕΥΠ διατάσσει την παρακολούθηση του Κουκάκη

Σύμφωνα με έγγραφα που μελέτησε το Reporters United, την 1η Ιουνίου του 2020, με τη διάταξη υπ’ αριθμ. Ε2402/2020, η ΕΥΠ κατέθεσε στην Cosmote αίτημα για άρση του απορρήτου σε αριθμό κινητού που ο δημοσιογράφος διατηρούσε στον πάροχο. Η άρση του απορρήτου ζητήθηκε για δύο μήνες -από την 1η Ιουνίου έως την 1η Αυγούστου 2020- με την επίκληση λόγων εθνικής ασφάλειας.

«Κάποιες υποκλοπές αφορούν τηλεφωνήματα που έκανα περιμένοντας την κόρη μου να σχολάσει από το σχολείο της. Στις απομαγνητοφωνήσεις που είδα αναφέρεται συχνά η λέξη “ΑΚΑΤΑΛΗΠΤΟ” λόγω του ότι οι φωνές των παιδιών έκαναν αδύνατη την πλήρη κατανόηση των συνομιλιών μου»

Στις 13 Ιουλίου η ΕΥΠ, με τη διάταξη υπ’ αριθμ. Ε3077/2020, ζητάει παράταση της άρσης του απορρήτου του ίδιου αριθμού, πάλι για λόγους εθνικής ασφάλειας και για διάστημα δύο μηνών, έως την 1η Οκτωβρίου 2020.

Ωστόσο, έναν μήνα αργότερα, στις 12 Αυγούστου, η ΕΥΠ, με τη διάταξη υπ’ αριθμ. Ε3580/2020, ζητάει ξαφνικά παύση της άρσης του απορρήτου, πριν δηλαδή εκπνεύσει το δεύτερο δίμηνο των παρακολουθήσεων.

Και οι τρεις διατάξεις -άρση απορρήτου, παράταση και παύση της άρσης- έγιναν μετά από άδεια που έδωσε η αρμόδια Εισαγγελέας, χωρίς την οποία είναι παράνομη η άρση του απορρήτου. Ωστόσο, η Εισαγγελέας που εκδίδει τις σχετικές διατάξεις άρσης του απορρήτου είναι η Εισαγγελέας της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, θεσμός που στεγάζεται στο κτίριο της ΕΥΠ στην Κατεχάκη. Πρόκειται για τη Βασιλική Βλάχου, εισαγγελέα Εφετών.

Οι διατάξεις της ΕΥΠ που αίρουν το απόρρητο των επικοινωνιών πολιτών για λόγους εθνικής ασφάλειας δεν αναφέρουν ούτε το όνομα του θιγόμενου ούτε εξειδικεύουν τους λόγους της άρσης του απορρήτου. Περιορίζονται στον αριθμό τηλεφώνου και στην αόριστη επίκληση της εθνικής ασφάλειας. Μόνο το 2021 εκδόθηκαν 13.751 τέτοιες άρσεις – με κάθε άρση να μπορεί να αντιστοιχεί σε παραπάνω από ένα τηλέφωνο. 

Χρονολόγιο

  • 5 ΙΟΥΛΙΟΥ 2019 Νίκη της ΝΔ στις εθνικές εκλογές.
  • 10 ΙΟΥΛΙΟΥ 2019 Ο νέος πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θέτει την ΕΥΠ υπό την άμεση εποπτεία του.
  • 1 ΙΟΥΝΙΟΥ 202 0Η ΕΥΠ ζητάει από την Cosmote την άρση του απορρήτου σε τηλεφωνικό αριθμό του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη για διάστημα δύο μηνών -από την 1η Ιουνίου έως την 1η Αυγούστου- με την επίκληση λόγων εθνικής ασφάλειας μετά από διάταξη της Εισαγγελέως της ΕΥΠ.
  • 13 ΙΟΥΛΙΟΥ 2020 Η ΕΥΠ ζητάει, μετά από νέα διάταξη της Εισαγγελέως της ΕΥΠ, παράταση της άρσης του τηλεφωνικού απορρήτου του ίδιου αριθμού, πάλι για λόγους εθνικής ασφάλειας και για διάστημα δύο μηνών, από 1η Αυγούστου έως την 1η Οκτωβρίου.
  • 12 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 O Θανάσης Κουκάκης υποβάλλει καταγγελία στην Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), ζητώντας να μάθει αν παρακολουθείται από την ΕΥΠ. Προηγουμένως έχει πληροφορηθεί ότι υπάρχουν κείμενα με απομαγνητοφωνήσεις ιδιωτικών τηλεφωνικών συνομιλιών του.
  • 12 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 2020 Πριν εκπνεύσει το δεύτερο δίμηνο των υποκλοπών, η ΕΥΠ ζητάει ξαφνικά την παύση της άρσης του απορρήτου στον αριθμό του Θανάση Κουκάκη. Το αίτημα της ΕΥΠ γίνεται την ίδια μέρα που ο δημοσιογράφος καταθέτει την καταγγελία του στην ΑΔΑΕ για να μάθει αν παρακολουθείται από την ΕΥΠ.
  • 22 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2021 Δημοσίευμα των ΝΕΩΝ και του δημοσιογράφου Βασίλη Λαμπρόπουλου αναφέρει ότι η ΕΥΠ πρόκειται να προμηθευτεί σύστημα παρακολούθησης «που θα έχει τη δυνατότητα να αντλεί στοιχεία κλήσεων και από διαδικτυακές εφαρμογές», όπως το Viber, το WhatsApp και το Signal.
  • 10 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 Η ΑΔΑΕ, αφού επιβεβαιώσει μετά από επικοινωνία της με την Cosmote την άρση του απορρήτου του Κουκάκη, υποβάλλει ερώτημα προς την ΕΥΠ σχετικά με τη δυνατότητα γνωστοποίησης της παρακολούθησης στον δημοσιογράφο.
  • 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2021 Η κυβέρνηση Μητσοτάκη καταθέτει στη Βουλή παράνομη και αντισυνταγματική τροπολογία με την οποία καταργεί το δικαίωμα της ΑΔΑΕ να γνωστοποιεί στους πολίτες ότι βρέθηκαν υπό παρακολούθηση για λόγους εθνικής ασφάλειας.
  • 7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2021 Ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ Χρήστος Ράμμος και δύο ακόμα μέλη της, η νομικός Αικατερίνα Παπανικολάου και ο καθηγητής Στέφανος Γκρίτζαλης δημοσιεύουν άρθρο στο νομικό περιοδικό Constitutionalism υποστηρίζοντας ότι η νέα διάταξη ενδέχεται να παραβιάζει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη προστασία του απορρήτου των επικοινωνιών.
  • 12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2021 Η Εισαγγελέας της ΕΥΠ Βασιλικής Βλάχου, οχυρωμένη πίσω από την τροπολογία που ψηφίστηκε λίγες μέρες πριν, απαντά στην ΑΔΑΕ ότι δεν έχει πλέον αρμοδιότητα να γνωστοποιεί το μέτρο της άρσης των επικοινωνιών στους θιγόμενους, εφόσον αυτή έγινε για λόγους εθνικής ασφάλειας.
  • 12 ΙΟΥΛΙΟΥ – 24 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2021 Σύμφωνα με το εργαστήριο Citizen Lab του Πανεπιστημίου του Τορόντο, το κινητό τηλέφωνο του Κουκάκη είχε μολυνθεί με το κακόβουλο λογισμικό (spyware) Predator, χωρίς αυτό να αποκλείει το ενδεχόμενο και άλλων μολύνσεων. To Predator επιτρέπει την πρόσβαση σε στοιχεία του κινητού, όπως κωδικοί, αρχεία, φωτογραφίες, ιστορικό στο ίντερνετ.
  • 29 ΙΟΥΛΙΟΥ 2021 Η ΑΔΑΕ απαντάει στον καταγγέλλοντα δημοσιογράφο πως «μετά από τεχνικό έλεγχο που διενήργησε η ΑΔΑΕ […] στα δίκτυα των τηλεπικοινωνιών παρόχων που εξυπηρετούν τις συνδέσεις κινητής και σταθερής τηλεφωνίας σας […] δεν διαπιστώθηκε κάποιο γεγονός που να συνιστά παραβίαση της κείμενης νομοθεσίας περί απορρήτου των επικοινωνιών».

Ο δημοσιογράφος ρωτάει αν παρακολουθείται και αμέσως η ΕΥΠ σταματά τις υποκλοπές

Τι συνέβη και η ΕΥΠ διέταξε την παύση της παρακολούθησης του τηλεφώνου του Κουκάκη; 

Στις 12 Αυγούστου 2020, τη μέρα που η ΕΥΠ ζήτησε να σταματήσει η άρση του απορρήτου του Κουκάκη, ο δημοσιογράφος κατέθεσε στην ΑΔΑΕ καταγγελία για να του γνωστοποιήσει αν παρακολουθούνται οι επικοινωνίες του σε δύο αριθμούς κινητών κι ένα σταθερό τηλέφωνο.

Προκαλεί απορίες η σύμπτωση των ημερομηνιών: Η ΕΥΠ διατάσσει την παύση της παρακολούθησης την ίδια μέρα που ο Κουκάκης κάνει καταγγελία στην ΑΔΑΕ. Πώς πρόλαβαν; Μια υπόθεση είναι ότι επειδή οι αρχές «άκουγαν» τον Κουκάκη ήξεραν ότι σχεδιάζει να απευθυνθεί στην ΑΔΑΕ. Ο ίδιος ο δημοσιογράφος  εξήγησε στο Reporters United ότι, πριν καταθέσει την καταγγελία, είχε επικοινωνήσει με την ανεξάρτητη Αρχή τηλεφωνικά, ώστε να κατατοπιστεί για τη διαδικασία που έπρεπε να ακολουθήσει με σκοπό την υποβολή της. Η ΕΥΠ είχε τη δυνατότητα να ακούει αυτές τις συνομιλίες. 

Όμως, τι έσπρωξε τον Κουκάκη να προβεί στην καταγγελία προς την ΑΔΑΕ;

Την άνοιξη του 2020, ο Κουκάκης διαπιστώνει προβλήματα στη λειτουργία του τηλεφώνου του και αναρωτιέται αν βρίσκεται υπό παρακολούθηση. Τότε πηγές του δημοσιογράφου του αποκάλυψαν την ύπαρξη απομαγνητοφωνήσεων προσωπικών τηλεφωνικών συνομιλιών του. Στα έγγραφα που είδε ο Κουκάκης υπήρχε η απομαγνητοφώνηση τηλεφωνήματος που έκανε με ξένο δημοσιογράφο μεγάλης εφημερίδας του εξωτερικού. Αυτό σημαίνει ότι εκτός από τον έλληνα ρεπόρτερ, η ΕΥΠ υπέκλεπτε τη συνομιλία και του ξένου δημοσιογράφου. 

Ο Κουκάκης λέει στο Reporters United: «Εκείνες οι υποκλοπές αφορούν τηλεφωνήματα που έκανα περιμένοντας την κόρη μου να σχολάσει από το σχολείο της. Στις απομαγνητοφωνήσεις που είδα αναφέρεται συχνά η λέξη “ΑΚΑΤΑΛΗΠΤΟ” λόγω του ότι οι φωνές των παιδιών έκαναν αδύνατη την πλήρη κατανόηση των συνομιλιών μου».

Στην επιστολή του προς την ΑΔΑΕ, την οποία το Reporters United διάβασε, ο δημοσιογράφος αναφέρει: «Λόγω της ακρίβειας των λεγομένων που εμπεριέχονται στα απομαγνητοφωνημένα κείμενα, αλλά και λόγω του ότι κάποιες από τις συνομιλίες που έχουν καταγραφεί έχουν γίνει σε εξωτερικούς χώρους, προκύπτει αβίαστα πως έχουν προκύψει από συνακρόαση. Στη βάση αυτή θα ήθελα να με ενημερώσετε για το εάν το κινητό μου τηλέφωνο [σ.σ.: αριθμός κινητού], το σταθερό μου τηλέφωνο [σ.σ.: αριθμός σταθερής γραμμής] η σύνδεση data μου [σ.σ.: αριθμός κινητού] παρακολουθούνται ή έχουν τεθεί σε κάποιο χρόνο υπό παρακολούθηση».

Το κτίριο της ΕΥΠ στην Κατεχάκη

Θα μεσολαβήσουν μήνες μέχρι η ΑΔΑΕ να επικοινωνήσει με τους παρόχους τηλεπικοινωνιών και τελικά να επιβεβαιώσει ότι πράγματι είχε αρθεί το απόρρητο για έναν από τους τρεις αριθμούς του Κουκάκη.

Στις 10 Μαρτίου 2021, δηλαδή μετά την επιβεβαίωση των υποκλοπών, η ΑΔΑΕ απευθύνεται στην Εισαγγελέα της ΕΥΠ για το αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του νόμου για την ενημέρωση του δημοσιογράφου σχετικά με την άρση του απορρήτου του. 

Μέχρι τότε, η νομοθεσία προέβλεπε ότι μετά τη λήξη του μέτρου της άρσης του απορρήτου κάποιου πολίτη (μετά δηλαδή το τέλος της παρακολούθησης), η ΑΔΑΕ μπορούσε να γνωστοποιεί στον θιγόμενο την άρση, είτε αυτή έγινε για διακρίβωση σοβαρών εγκλημάτων είτε για λόγους εθνικής ασφάλειας. Μοναδική προϋπόθεση για τη γνωστοποίηση ήταν να μην διακυβεύεται ο σκοπός για τον οποίο διατάχθηκε η άρση. Η ΑΔΑΕ λοιπόν έκανε ακριβώς αυτό: Ρώτησε την Εισαγγελέα της ΕΥΠ αν η γνωστοποίηση των υποκλοπών στον δημοσιογράφο θα έθετε σε κίνδυνο τον σκοπό για τον οποίο διατάχθηκε η παρακολούθησή του.

Το Μαξίμου είναι θεσμικά υπεύθυνο για την ΕΥΠ. Ο πρωθυπουργός, με απόφασή του μόλις μερικές μέρες μετά τη νίκη της ΝΔ στις εκλογές του 2019, έθεσε την υπηρεσία υπό τον άμεσο έλεγχό του.

Η επιτάχυνση των εξελίξεων στη συνέχεια δείχνει την αναταραχή που προκαλεί το ερώτημα της ΑΔΑΕ στην ΕΥΠ και το Μαξίμου.

Στις 31 Μαρτίου, δηλαδή μόλις 20 μέρες μετά το ερώτημα της ΑΔΑΕ προς την ΕΥΠ, η κυβέρνηση φέρνει την τροπολογία με την οποία αλλάζει ο νόμος και απαγορεύεται πλέον στην ΑΔΑΕ να προχωρήσει στην γνωστοποίηση των παρακολουθήσεων στον πολίτη. Η ρύθμιση έχει αναδρομική ισχύ και άρα καλύπτει τις υποκλοπές Κουκάκη. 

Η νέα ρύθμιση προκαλεί νομικές αντιδράσεις, αφού στις 7 Απριλίου 2021 ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ Χρήστος Ράμμος και άλλα δύο μέλη της Αρχής δημοσιεύουν άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό Constitutionalism, υποστηρίζοντας ότι η τροπολογία Μητσοτάκη παραβιάζει την συνταγματικά κατοχυρωμένη προστασία του απορρήτου των επικοινωνιών και το δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ). 

Το Μαξίμου ανησυχεί για την αποκάλυψη των υποκλοπών

Η αλλαγή του νόμου με μια παράνομη τροπολογία λίγο μετά το ερώτημα της ΑΔΑΕ προδίδει ότι ο στενός κύκλος του πρωθυπουργού ανησύχησε μπροστά στο εξαιρετικά απομακρυσμένο ενδεχόμενο η ανεξάρτητη Αρχή να ενημερώσει τον δημοσιογράφο ότι παρακολουθούνταν.

Η κινητοποίηση του Μαξίμου ενισχύει την εκτίμηση ότι, πέρα από τη θεσμική ευθύνη που φέρει ο κ. Μητσοτάκης ως πολιτικός προϊστάμενος της ΕΥΠ, ο πρωθυπουργός όχι μόνο γνώριζε για τις υποκλοπές του δημοσιογράφου, αλλά έσπευσε να λάβει συγκεκριμένα (και αμφίβολης συνταγματικότητας) μέτρα ενόψει του κινδύνου της αποκάλυψής της. 

Δεν λείπουν όμως οι φωνές που εν γνώσει της υπόθεσης προσπαθούν να νουθετήσουν την κυβέρνηση. Παράγοντας της πολιτικής ζωής της χώρας με υψηλό κύρος και πρόσβαση στο Μαξίμου κάνει ανεπίσημο διάβημα προς τον κύκλο του πρωθυπουργού για να μην τροποποιηθεί ο νόμος αλλά αποτυγχάνει.

Η Εισαγγελέας της ΕΥΠ μπλοκάρει τη γνωστοποίηση των υποκλοπών στον δημοσιογράφο

Ας επιστρέψουμε όμως στην υπόθεση Κουκάκη. Με όπλο τον νέο νόμο, η εισαγγελέας της ΕΥΠ μπορεί πλέον να αρνηθεί στην ΑΔΑΕ το δικαίωμά της να ενημερώσει παρακολουθούμενο. Το κάνει λίγες μέρες μόνο μετά την ψήφιση του νόμου. Αυτοί που παρακολουθούν τον Κουκάκη θεωρούν το θέμα λήξαν. 

Τελικά, στα τέλη Ιουλίου του 2021, κι ενώ ο Θανάσης Κουκάκης έχει χακαριστεί με το Predator, η ΑΔΑΕ απαντάει στον καταγγέλλοντα δημοσιογράφο πως «μετά από τεχνικό έλεγχο που διενήργησε η ΑΔΑΕ […] στα δίκτυα των τηλεπικοινωνιών παρόχων που εξυπηρετούν τις συνδέσεις κινητής και σταθερής τηλεφωνίας σας […] δεν διαπιστώθηκε κάποιο γεγονός που να συνιστά παραβίαση της κείμενης νομοθεσίας περί απορρήτου των επικοινωνιών». Από την απάντηση της ΑΔΑΕ προκύπτει ότι δεν παραβιάστηκε η νομοθεσία για τις υποκλοπές, χωρίς ωστόσο αυτό να σημαίνει ότι ο δημοσιογράφος δεν παρακολουθήθηκε.

«Κακοποιοί, κατάσκοποι και τζιχαντιστές»

Και ενώ ένα παρακλάδι του κράτους προσπαθεί να σβήσει τα ίχνη της υπόθεσης με νομοθετικές ρυθμίσεις που εκθέτουν τη χώρα, ένα άλλο προχωρά σε διαρροές προς την εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ (συμφερόντων Μαρινάκη) με σκοπό να αμφισβητήσει τον πατριωτισμό των μελών της ΑΔΑΕ. 

Στις 18 Ιουνίου 2021, άρθρο του Βασίλη Λαμπρόπουλου στα ΝΕΑ αναφέρει ότι, σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη, τα μέλη της ΑΔΑΕ «ζητούν από την ΕΛΑΣ να ενημερώνει κακοποιούς, κατασκόπους αλλά και τζιχαντιστές ότι έχει αρθεί το απόρρητο των επικοινωνιών τους». Ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ και ανώτατος δικαστικός Χρήστος Ράμμος θα ζητήσει από τη διεύθυνση της εφημερίδας επανόρθωση με επιστολή του στις 21 Ιουνίου.

Το Reporters United απέστειλε ερωτήματα για την υπόθεση στον πρωθυπουργό, ενώ επικοινωνήσαμε δύο φορές και με την ΕΥΠ. Καμία από τις δύο αρχές δεν μας απάντησε.

Κάτι ανάλογο θα συμβεί μερικούς μήνες μετά, όταν στο Reporters United ετοιμαζόμαστε να δημοσιεύσουμε το ρεπορτάζ μας για την τροπολογία της ΕΥΠ και την αντίδραση των μελών της ΑΔΑΕ. Τον Δεκέμβριο του 2021, κατά το διάστημα μεταξύ της αποστολής ερωτήσεων προς την κυβέρνηση (15-16.12.2021) από τη μία και της δημοσίευσης του ρεπορτάζ (4.1.2022) από την άλλη, ο Βασίλης Λαμπρόπουλος δημοσιεύει στα ΝΕΑ άρθρο με ανώνυμες δηλώσεις αξιωματούχων της ΕΛΑΣ που κατηγορούν τα μέλη της ΑΔΑΕ ότι δρουν με σκοπό «την ενημέρωση κακοποιών, κατασκόπων και τρομοκρατών», με «κίνδυνο να τιναχτούν στον αέρα κρίσιμες έρευνες». 

Στη νέα επίθεση θα απαντήσει και πάλι, αυτή τη φορά με σφοδρό τρόπο, ο πρόεδρος της Αρχής με επιστολή του προς τη διεύθυνση της εφημερίδας, υποστηρίζοντας ότι το άρθρο «βρίθει ανακριβειών και περιέχει μια πλήρη διαστροφή της πραγματικότητας». Είναι όμως χαρακτηριστικό ότι κανείς κυβερνητικός αξιωματούχος δεν θα τοποθετηθεί δημόσια για να υπερασπιστεί το κύρος των μελών της ΑΔΑΕ.

Νέα υποκλοπή μέσω Predator

Είμαστε πλέον στο καλοκαίρι του 2021 και το τηλέφωνο του Κουκάκη μολύνεται από το λογισμικό Predator (inside story, 11.4.2022). Η έκθεση αυτοψίας του Citizen Lab αναφέρει πώς το κινητό του δημοσιογράφου εμφανίζεται μολυσμενο από τις 12 Ιουλίου έως τις 24 Σεπτεμβρίου 2021, χωρίς αυτό να αποκλείει το ενδεχόμενο και άλλων μολύνσεων. 

Ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης Γιάννης Οικονόμου, σε δηλώσεις του για το θέμα, αναφέρθηκε σε «ιδιώτη» που παρακολουθεί «ιδιώτη», ενώ σε επόμενη δήλωσή του είπε ότι οι ελληνικές Αρχές δεν συναλλάσσονται με εταιρείες που κατασκευάζουν ή εμπορεύονται λογισμικά τύπου Predator . Τώρα που το Reporters United αποκαλύπτει ότι η ΕΥΠ παρακολουθούσε τον Κουκάκη, πόσο πιθανό είναι η παγίδευση του κινητού του από το Predator να είναι έργο ιδιώτη;

ΕΥΠ και Μαξίμου (και πάλι) σιωπούν

Το Reporters United απέστειλε ερωτήματα για την υπόθεση στη Γενική Γραμματεία Πρωθυπουργού ενώ επικοινωνήσαμε δύο φορές και με την ΕΥΠ. Καμία από τις δύο αρχές δεν μας απάντησε. Επιμείναμε και επικοινωνήσαμε προσωπικά με τον Γενικό Γραμματέα του Πρωθυπουργού Γρηγόρη Δημητριάδη, αλλά και πάλι δεν πήραμε απάντηση. Ερωτήματα απευθύναμε και προς την ΑΔΑΕ, η οποία δεσμεύτηκε ότι θα απαντήσει μέχρι την Παρασκευή 15 Απριλίου. Θα ενημερώσουμε το ρεπορτάζ με τις απαντήσεις της ΑΔΑΕ μόλις τις λάβουμε.

Ο Γενικός Γραμματέας του Πρωθυπουργού, Γρηγόρης Δημητριάδης

Οι δημοσιογράφοι ως εχθροί του κράτους

Ο Θανάσης Κουκάκης αντιλήφθηκε ότι το κινητό του παρακολουθείται και προχώρησε σε καταγγελία, ενεργοποιώντας έτσι άθελά του τους μηχανισμούς των υπηρεσιών πληροφοριών και του Μεγάρου Μαξίμου. Τώρα γνωρίζουμε ότι πράγματι η ΕΥΠ τον παρακολουθούσε, ότι η παρακολούθηση διακόπηκε αναγκαστικά και ότι λίγους μήνες μετά το κινητό του μολύνθηκε και από το Predator. Ένας άλλος δημοσιογράφος, ο Σταύρος Μαλιχούδης, έμαθε για την παρακολούθησή του από τα μέσα ενημέρωσης (Εφημερίδα των Συντακτών, 14.11.2021). Πόσοι ακόμα δημοσιογράφοι είναι στόχος της ΕΥΠ και του Μεγάρου Μαξίμου και οι επικοινωνίες τους υποκλέπτονται με τον μανδύα της εθνικής ασφάλειας;

Πηγή: Reporters United/Νικόλας Λεοντόπουλος & Θοδωρής Χονδρόγιαννος

Δείτε επίσης