Όποιος επισκέπτεται το νησί της Σαντορίνης με την μοναδική του ηφαιστειακή ομορφιά, αντιλαμβάνεται αμέσως τα υπολείμματα που άφησε μέσα στους αιώνες η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης που έγινε πριν από περίπου 3.600 χρόνια.
Η ηφαιστειακή έκρηξη της Σαντορίνης θεωρείται μια εκ των ισχυρότερων και καταστροφικότερων στην ιστορία της ανθρωπότητας, καθώς η έκρηξη βύθισε το ηφαίστειο στη θάλασσα, παίρνοντας στο βυθό και όλα του τα μυστικά. Κι όμως, δίχως τον φλεγόμενο πυρήνα της, η Γη θα ήταν ένας έρημος πλανήτης. Η επιφάνειά της θα ήταν επίπεδη, άγονη και απογυμνωμένη, γεγονός που θα έκανε τον πλανήτη να πεθάνει.
Αλλά, οι ίδιες οι δυνάμεις που δίνουν ζωή, καταστρέφουν χωρίς προειδοποίηση ή έλεος. Άλλωστε, τα ηφαίστεια αποτελούν μια από τις πιο καταστροφικές δυνάμεις του πλανήτη. Η ισχύς τους μπορεί να σκοτώσει ακαριαία χιλιάδες ανθρώπους, να ισοπεδώσει πόλεις, να εξαφανίσει όρη από το πρόσωπο της Γης, ακόμα και ολόκληρους πολιτισμούς.
Υπάρχουν λοιπόν τα ηφαίστεια και τα υπερηφαίστεια, που τα δεύτερα είναι μια υπέρτατη καταστροφική δύναμη που δημιούργησε η φύση. Ένα από αυτά εξερράγη πριν από 3.600 χρόνια στη Σαντορίνη, του οποίου το σχήμα του δαχτυλιδιού οφείλεται σε εκρήξεις από την προϊστορία. Υποστηρίζεται, πως για χιλιετηρίδες, μια τεράστια μάζα μάγματος άρχισε να ανέρχεται από τα έγκατα της Γης που ήταν η αιτία της κολοσσιαίας έκρηξης που ακολούθησε, διαλύοντας κυριολεκτικά το βουνό.
Κι όμως αιώνες τώρα, ο υγρός αυτός τάφος του ηφαιστείου εξάπτει την φαντασία πολλών ανθρώπων. Κάποιοι μάλιστα θεωρούν πως η συγκεκριμένη έκρηξη αποτέλεσε την πηγή μιας ιστορίας που βρίσκουμε στην Βίβλο, “Οι πληγές της Αιγύπτου”, ενώ κάποιοι άλλοι πιστεύουν ότι προκάλεσε μέχρι και τον χωρισμό της Ερυθράς θάλασσας. Παραμένει άγνωστη η μοίρα του πολιτισμού που έζησε εκεί πριν από την έκρηξη και οι πραγματικές ιστορίες του ηφαιστείου αλλά και όσων ζούσαν εκεί, χάθηκαν στο απέραντο γαλάζιο του Αιγαίου.
Η αλήθεια είναι ότι ζούμε σε έναν πλανήτη – ηφαίστειο. Σε βάθος περίπου 3.220 χιλιομέτρων, ο πυρήνας της Γης μοιάζει με ένα τεράστιο ηφαίστειο. Πυρακτωμένα πετρώματα ή μάγμα ρέουν στα έγκατα της Γης με την θερμοκρασία να αγγίζει τους 1200 βαθμούς κελσίου, τα οποία αναβλύζουν στην επιφάνεια κάτω από μια τεράστια πίεση. Παράλληλα, η επιφάνεια της Γης είναι ένα παζλ επτά τεκτονικών πλακών που το μάγμα αναβλύζει από τις ενδιάμεσες ενώσεις τους. Όταν αυτό λοιπόν συμβεί, γεννιέται ένα ηφαίστειο.
Η ισχύς των ηφαιστειακών εκρήξεων υπολογίζεται με την κλίμακα VEI, που κυμαίνεται από 0 έως 8. Είναι εκθετική κλίμακα όπως η κλίμακα ρίχτερ. Μια έκρηξη λοιπόν μεγέθους 6 είναι δεκαπλάσια πιο ισχυρή από μια έκρηξη μεγέθους 5. Ωστόσο οι εκρήξεις μεγέθους 7 και 8 θεωρούνται από τους επιστήμονες “κολοσσιαίες” και προκαλούνται από τα υπερηφαίστεια. Τρεις από αυτές ήταν :
1. Λίμνη Τόμπα – Σουμάτρα : Πριν από 74.000 χρόνια, το νέφος της ηφαιστειακής έκρηξης έκρυψε τον ήλιο προκαλώντας μια νέα εποχή παγετώνων, εξαφανίζοντας μεγάλο μέρος των προγόνων μας, αλλά και πολλά είδη ζωής. Θεωρείται μεγέθους 7 στην κλίμακα VEI.
2. Σαντορίνη 1627 – 1600 π.Χ. : Αν και μέχρι πρότινος η έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης θεωρούνταν μεγέθους 6, οι τελευταίες έρευνες που έγιναν από τον ερευνητή του National Geographic Ρόμπερτ Μπάλαρντ στο βυθό της Σαντορίνης, ανέβασαν την ισχύ της έκρηξης σε μέγεθος 7, αφού θεωρείται ότι προκάλεσε την εξαφάνιση του Μινωικού πολιτισμού που ήταν και ο πρώτος ευρωπαϊκός πολιτισμός στην ιστορία της ανθρωπότητας, όχι μόνο εξαιτίας της τέφρας αλλά κι από το τσουνάμι που υπολογίζεται ότι ξεπέρασε σε ύψος τα 30 μέτρα.
3. Όρος Ταμπόρα – Ινδονησία : Το 1815 σημειώνεται η μεγαλύτερη ηφαιστειακή έκρηξη που έχει καταγραφεί ποτέ, ενώ χαρακτηρίστηκε ως η χρονιά χωρίς καλοκαίρι σε όλο τον πλανήτη. Θεωρείται μεγέθους 7 στην κλίμακα VEI.
Ευτυχώς για εμάς, τέτοιας ισχύς ηφαιστειακές εκρήξεις συμβαίνουν σπάνια, καθώς μέσα στις χιλιετηρίδες ελάχιστες εκρήξεις έχουν φτάσει σε αυτά τα μεγέθη. Ωστόσο, οι επιστήμονες παρακολουθούν συνεχώς αυτά τα υπερηφαίστεια, ένα εκ των οποίων είναι και της Σαντορίνης, καθώς και το υποθαλάσσιο ηφαίστειο Κολούμπο που θεωρείται ότι έχει την ικανότητα να προκαλέσει μια νέα βιβλική καταστροφή όταν ενεργοποιηθεί.
Για τους επιστήμονες θεωρείται βέβαιο ότι κάποια γενιά θα ζήσει μια νέα έκρηξη ενός υπερηφαιστείου, χωρίς φυσικά να μπορούν να προβλέψουν πότε θα συμβεί αυτό. Το σίγουρο πάντως είναι ότι το ηφαίστειο της Σαντορίνης που τώρα “κοιμάται”, μια μέρα θα ξυπνήσει. Μέχρι τότε, οι σημερινοί επιστήμονες όπως και των επόμενων γενεών θα το παρακολουθούν, ενώ οι επισκέπτες του νησιού θα συνεχίσουν να μαγεύονται από την απαράμιλλη ομορφιά της Σαντορίνης, εξαιτίας της οποίας παραμένει μέσα στο ομορφότερα νησιά του κόσμου.