Το πρόβλημα που ανέδειξε η έρευνα της «Καθημερινής» με τίτλο «τα νησιά ψάχνουν στέγη για τους γιατρούς», γνωστό εδώ και μια δεκαετία τουλάχιστον και δεν αφορά μόνο τους γιατρούς αλλά και όλους τους δημόσιους λειτουργούς που τοποθετούνται στα νησιά (δασκάλους, καθηγητές, δημόσιους υπαλλήλους, αστυνομικούς, λιμενικούς κλπ). Εγιναν διάφορες προσπάθειες να αντιμετωπιστεί εκ των ενόντων με κυριότερη αυτή που επιτρέπει σε Περιφέρειες και Δήμους να δίνουν “επίδομα στέγασης”. Πρόσφατα η Κυβέρνηση της ΝΔ νομοθέτησε επίδομα 150€ στους υπαλλήλους των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων στα νησιά (http://www.opengov.gr/ypes/?p=8738).
Όμως όλα αυτά είναι ασπιρίνες στο πρόβλημα του στεγαστικού που έχει καταντήσει γάγγραινα για την ελληνική κοινωνία. Υπάρχει έλλειψη κρατικής πολιτικής για τους δημόσιους λειτουργούς της και όποιες υπήρχαν (πχ. επιδότηση αγοράς στέγης από δημόσιους λειτουργούς στη παραμεθώριο) καταργήθηκαν. Αλλωστε το πρόβλημα στέγης το αντιμετωπίζουν πολλές ομάδες πληθυσμού σε όλη τη χώρα είτε λόγω χαμηλών εισοδημάτων, είτε λόγω υπέρογκα υψηλών ενοικίων όπως έχει αναδειχθεί πολλές φορές από τα ΜΜΕ (πχ. πάνω από 40% του εισοδήματος των νοικοκυριών σε ενοίκια)
Η αιτία;
Επικράτησε η άποψη που εκφράζει ο Διοικητής της 2ης ΥΠΕ Πειραιώς-Νήσων κ.Ροϊλός: “Στις συναντήσεις που κάνουμε, τους λέμε ότι το να βρεθεί στέγη για τον γιατρό είναι προς το δικό τους όφελος. Εάν δεν βρουν οι τουρίστες περίθαλψη όταν τη χρειαστούν, του χρόνου δεν θα έρθουν ξανά. Ας θυσιάσουν λίγη κερδοφορία για να μην έχουν απογοητευμένους πελάτες».
Τι σημαίνει αυτό; Ότι η πολιτική δεν είναι ευθύνη του κράτους αλλά των πολιτών. Και πως αντιμετωπίζεται κατά τον κ. Ροϊλό; πχ Να μπαίνουν κάθε χρόνο σε κλήρωση οι ιδιοκτήτες ενοικιαζόμενων σπιτιών σε κάθε νησί και έτσι να βγαίνει ποιοι θα “θυσιαστούν” να παρέχουν τη στέγη.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ακούμε τα περί “ατομικής ευθύνης” από το στόμα στελεχών της ΝΔ. Αλλωστε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός έδωσε πρώτος τον τόνο περί ατομικής ευθύνης για να αποφύγει την ευθύνη χάραξης και υλοποίησης στεγαστικής πολιτικής, όπως και κάθε άλλης “ρυθμιστικής” πολιτικής που θα έβαζε φρένο στην ασυδοσία των μηχανισμών της αγοράς. Ούτε καν φρένο στους θανάτους της πανδημίας.
Δυο απαντήσεις στον κάθε κ.Ροϊλό:
– Όταν οι πολιτικές της Κυβέρνησης (και της ΝΔ διαχρονικά) το μόνο είδος ανάπτυξης που έχουν ενθαρρύνει άμεσα και έμμεσα εδώ και δεκαετίες είναι η οικοδομή (πχ. αντιπαροχή, μη επιβολή ΦΠΑ, πλημμελείς έλεγχοι νομιμότητας κτισμάτων, εκτός οικισμού δόμηση, αυτοτελής φορολόγηση εισοδημάτων από οικοδομές, διαφορετικό σύστημα ελέγχου εργαζόμενων στις οικοδομές κλπ) με αποτέλεσμα οι πολίτες να έχουν επενδύσει σε αυτή για να εξασφαλίσουν τα παιδιά τους και τα εισοδήματα τους, τώρα κατηγορούνται αυτοί ότι δεν σκέφτονται σύμφωνα με το ευρύτερο, το δημόσιο συμφέρον; Τι έκανε η Κυβέρνηση πχ. για τη “ρύθμιση” του Airbnb που μαστίζει όλη την Ελλάδα πλέον;
– Επειδή το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζουν μόνο οι γιατροί (αυτοί είναι η κορυφή του παγόβουνου όπως είπαμε), τι περιμένουμε να κάνουν οι πολίτες της χώρας; Στεγαστική και κοινωνική πολιτική χαμηλώνοντας αυτοβούλως το ενοίκιο που ζητούν και μπορούν να πάρουν με βάση τους (προσφιλείς για τη ΝΔ) νόμους της αγοράς προτάσσοντας στο ιδιωτικό το δημόσιο συμφέρον;
Και εδώ ερχόμαστε μπροστά στις επιλογές που καλούμαστε να κάνουμε: ελεύθερη αγορά, ατομικό συμφέρον και ατομική ευθύνη ή ρυθμιζόμενη αγορά με δημόσιες πολιτικές, δημόσιο συμφέρον και κοινωνική ευθύνη;
Υ.Γ.
Στο συγκεκριμένο θέμα θα μπορούσε κανείς να κατηγορήσει τη ΝΔ απλά για έλλειψη της νησιωτικής πολιτικής, αλλά νομίζουμε ότι το πρόβλημα είναι σαφώς ευρύτερο.
📸Yash Patel/Unsplash
Ο Ιωάννης Σπιλάνης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στον Τομέα Κοινωνικών και Ανθρωπιστικών Επιστημών, με ερευνητικά ενδιαφέροντα την περιφερειακή τοπική ανάπτυξη και χωρικό σχεδιασμό, ανάπτυξη και σχεδιασμό νησιωτικών Οικοσυστημάτων, ανάπτυξη και περιβάλλον, αειφόρο ανάπτυξη, τουριστική ανάπτυξη και τουριστικό σχεδιασμό. Διδάσκει Χωρικό Περιβαλλοντικός Σχεδιασμό Ι και ΙΙ, Σπουδαστήριο Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Οικονομία και Περιβάλλον ΙΙ.