Ανδρέας Λεκκός για το jacobin.gr
Τα τελευταία τρία χρόνια η Αστυπάλαια είναι στο προσκήνιο. Η πυκνή δημοσιογραφική κάλυψη σε εγχώρια και διεθνή μέσα έχει αναδείξει το νησί ως επικοινωνιακή ναυαρχίδα του προγράμματος «Ελλάδα 2.0». Η ορατότητα αυτή οφείλεται στη συνεργασία της ελληνικής κυβέρνησης με την γερμανική Volkswagen, μια συνεργασία που σε μια πρώτη ανάγνωση φαντάζει ιδανική για την εγχώρια πραγματικότητα. Θέτει στο επίκεντρο μια σειρά από πράσινες πολιτικές όπως την ανάπτυξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και την ηλεκτροκίνηση. Συνδυάζει πρακτικές οικονομικής διπλωματίας με την ενεργή προώθηση ενός βιώσιμου τουριστικού μοντέλου. Από την πρώτη στιγμή ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο – πρώην- CΕΟ της VW Herbert Deiss, παρουσίασαν το νησί ως πείραμα, ένα «ζωντανό εργαστήριο» πολιτικών απανθρακοποίησης μπροστά στις δοκιμασίες της κλιματικής αλλαγής.
Από τον Απρίλιο μέχρι και τον Οκτώβριο του 2022, στα πλαίσια της έρευνας μου για το πανεπιστήμιο του Όσλο, έζησα για επτά μήνες στο νησί. Η ερευνά μου επικεντρώθηκε στην κατανόηση των συνθηκών κάτω από τις οποίες συντελείται η πράσινη μετάβαση στην χώρα μας και στον κοινωνικό αντίκτυπο της επένδυσης. Η πραγματικότητα που βίωσα διαφέρει αρκετά από τις προωθητικές ενέργειες των ειδησεογραφικών δικτύων του εσωτερικού και του εξωτερικού. Για ένα κομμάτι του ντόπιου πληθυσμού, αυτό που συμβαίνει στη Αστυπάλαια δεν αποτελεί παρά μια «φούσκα» που χτίζεται πάνω σε πομπώδεις ανακοινώσεις και σε μια αναντιστοιχία μεταξύ των πραγματικών αναγκών των κατοίκων και των αξιώσεων της κυβέρνησης και της γερμανικής εταιρείας.
Τα προβλήματα των κατοίκων της Αστυπάλαιας ελάχιστα διαφέρουν από τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει κάθε επαρχιακή πόλη της Ελλάδας. Ελλείψεις σε εκπαιδευτικό και ιατρικό προσωπικό, σοβαρά ελλείματα υποδομών, νερό ακατάλληλο προς πόση, απουσία ανακύκλωσης και μια σειρά από πυρκαγιές στον ΧΥΤΑ του νησιού συνθέτουν όψεις της πραγματικότητας μετά την οικονομική κρίση. Στο παρόν κείμενο, λοιπόν, με αφετηρία την εμπειρία μου στο πεδίο παρουσιάζω εν είδει καταγραφής λίγες πρώτες σκέψεις διατηρώντας χαμηλό θεωρητικό φορτίο.