Καθησυχαστικός εµφανίζεται ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών για τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν στα ταξίδια οι καύσωνες και οι πυρκαγιές τους θερινούς μήνες στη Μεσόγειο. «Αν κάποιος διστάζει να επισκεφθεί την Ελλάδα τον Ιούλιο, δεν έχει παρά να το κάνει τον Σεπτέμβριο», αναφέρει, μιλώντας στην «Κ» και στον Βασίλη Κωστούλα η διευθύντρια του UNWTO για την Ευρώπη, Αλεσάντρα Πριάντε, η οποία επαινεί τη χώρα μας για τον τρόπο που διαχειρίστηκε τις πυρκαγιές σε Ρόδο και Κέρκυρα.
Θεωρεί μάλιστα ότι η Ελλάδα θα πρέπει να αυτοπροβληθεί ως ασφαλής προορισμός για τους ταξιδιώτες. Αντιθέτως, μιλάει για κακοδιαχείριση λόγω έλλειψης σχεδιασμού από τους τουριστικούς προορισμούς, που οδηγεί σε φαινόμενα υπερτουρισμού και συμφόρησης.
Εξηγώντας πώς ο UNWTO αντιλαμβάνεται τη βιωσιμότητα στον τουρισμό, στέκεται ιδιαίτερα στην έννοια της διαφοροποίησης κατά τη διαχείριση των κρατήσεων: «Δεν χρειάζεται να μειώσεις τους τουρίστες. Αρκεί να βγεις με μια καμπάνια και να πεις: “Ποιος Ιούλιος; Κλείσε δύο εβδομάδες τον Σεπτέμβριο”».
– Φέτος η Ευρώπη είναι αντιμέτωπη με έντονους και παρατεταμένους καύσωνες και πυρκαγιές. Ποιος είναι ο αντίκτυπος στον τουρισμό; Υπάρχει σενάριο για απώλειες στις επιδόσεις χωρών όπως η Ελλάδα;
– Πιστεύω ακράδαντα ότι η Ελλάδα δεν θα δει καμία πτώση στον τουρισμό της. Η χώρα σας είναι ένας απίστευτα ελκυστικός προορισμός. Και θέλω πραγματικά να επαινέσω την ελληνική κυβέρνηση για την προσπάθεια που έχει κάνει συγκρατώντας τις συνέπειες της καταστροφής που είδαμε στη Ρόδο και την Κέρκυρα. Πολλοί ανησυχούν ότι η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει τον τουρισμό. Αυτό συμβαίνει την ίδια ώρα που ακούμε παράπονα για υπερτουρισμό. Οι φωτιές συνήθως προκύπτουν από κάποια ανθρώπινη ενέργεια. Υπ’ αυτή την έννοια δεν σχετίζονται εξ ορισμού με την κλιματική αλλαγή, παρότι η ξηρασία πράγματι διευκολύνει τις πυρκαγιές. Ομως είναι πάντα ένας συνδυασμός παραγόντων πίσω από τις καταστροφές σε τουριστικούς προορισμούς ανά τον κόσμο. Αυτό που θα πρέπει να κάνουν οι κυβερνήσεις είναι να σχεδιάζουν αποτελεσματικά. Και δεν αναφέρομαι στο greenwashing. Δεν είσαι πιο βιώσιμος αν βάλεις μια ταμπέλα που θα αναγράφει ότι αν κρατήσεις την πετσέτα για δύο ημέρες θα περιορίσεις την κλιματική αλλαγή. Βιώσιμος είσαι όταν σχεδιάζεις μπροστά. Οταν επενδύεις. Οταν οργανώνεις, για παράδειγμα, τα νησιά σου ώστε να μη βρεθείς με υπερβολικά πολλούς τουρίστες σε ένα σημείο. Κάνε μια συμφωνία ακόμη και με τα Airbnb, για να φιλοξενείς κόσμο σε έκτακτες συνθήκες. Φρόντισε να γνωρίζεις πόσους ανθρώπους έχεις σε έναν προορισμό.
Βιωσιμότητα δεν είναι τα μικρά πράγματα, είναι τα μεγάλα πράγματα. Είναι οι στρατηγικές αποφάσεις των κυβερνήσεων για να καταστήσουν πραγματικά βιώσιμους τους προορισμούς, μέσα από τη διαχείριση των απορριμμάτων, του νερού και του ηλεκτρισμού. Οι αριθμοί επισκεπτών στους οποίους προσδοκάς δεν μπορούν να υπάρξουν βιώσιμοι αν δεν μάθεις να τους ελέγχεις και να τους διαχειρίζεσαι. Κι εδώ θέλω να τονίσω ξανά: Η Ελλάδα αντέδρασε στις φωτιές που είδαμε στη Ρόδο και την Κέρκυρα καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη χώρα – σε επίπεδο διασώσεων κ.ο.κ. Και αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να προβάλει η χώρα σας. Το γεγονός ότι οι τουρίστες μπορούν να αισθάνονται ασφαλείς στην Ελλάδα.
📸marketing tips/Σαντορίνη
– Ποια είναι φέτος η μεγάλη εικόνα στην τουριστική αγορά; Πώς εξελίσσεται η σεζόν;
Μετά τους περιορισμούς της πανδημίας, όλα δείχνουν πλέον να επιστρέφουν στην ομαλότητα, το οποίο είναι εξαιρετικό. Η εμπιστοσύνη στον τουρισμό έχει επιστρέψει. Από την άλλη πλευρά, ο κόσμος πηγαίνει διακοπές σαν να είναι η τελευταία του ευκαιρία. Βλέπουμε τρομακτική πίεση στα αεροπλάνα και τα αεροδρόμια. Υπάρχουν και οι απεργίες στην εξίσωση. Μετά τις απώλειες που υπέστησαν οι αεροπορικές εταιρείες την περίοδο της πανδημίας, τα ταξίδια είναι σήμερα δύσκολα και ακριβά. Και βλέπουμε συμφόρηση. Κάποια στιγμή συζητούσαμε για διαφοροποίηση στον τουρισμό, με ανακατεύθυνση του όγκου των ταξιδιωτών και σε εναλλακτικούς περιορισμούς. Ομως μεσολάβησε η πανδημία και ο τουρισμός υπέστη τεράστιες απώλειες. Μεταξύ άλλων χάθηκε προσωπικό – στην Ευρώπη το 65% των απασχολουμένων στον τουρισμό έφυγε από τον κλάδο και είναι δύσκολο να φέρεις νέους ανθρώπους στη δουλειά.
Η προτεραιότητα, λοιπόν, ήταν και φέτος να επιστρέψουν οι ταξιδιώτες και ο κλάδος να ανακτήσει όσα είχε χάσει. Σήμερα όλοι γεμίζουν – αεροπλάνα, ξενοδοχεία κ.ο.κ. Ο κόσμος συρρέει στους τουριστικούς προορισμούς και το πρόβλημα είναι ότι δεν υπάρχουν πραγματικός προγραμματισμός και διαχείριση αυτών των ροών. Οι άνθρωποι του κλάδου τηρούν τη λογική «ας το κάνουμε, ας βγάλουμε τα σπασμένα». Και οι τιμές είναι υψηλές, με την ενεργειακή κρίση να ασκεί ούτως ή άλλως πιέσεις στα εισοδήματα. Ο κόσμος βασίζεται ακόμη στις καταθέσεις που έφτιαξε την περίοδο της πανδημίας. Ομως, πιστέψτε με, υπάρχει ένας αυξανόμενος αριθμός πολιτών που δεν θα πάει φέτος διακοπές. Οχι μόνο για οικονομικούς λόγους, αλλά και επειδή δεν επιθυμούν να έρθουν αντιμέτωποι με την πιεστική κατάσταση που επικρατεί στους τουριστικούς προορισμούς.
– Θα λέγατε ότι ο υπερτουρισμός απειλεί τις προοπτικές του κλάδου στο τέλος της ημέρας; Πέρα από τις επιπτώσεις στις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες είναι επίσης ζητούμενο.
– Εδώ θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε: δεν υπάρχει υπερτουρισμός. Υπάρχει κακοδιαχείριση που οδηγεί σε υπερτουρισμό. Αν έχεις ένα διαμέρισμα 50 τ.μ. και διοργανώνεις ένα πάρτι, θα καλέσεις 5.000 ανθρώπους; Προφανώς όχι. Μπορείς, όμως, να κάνεις ένα πάρτι των επτά ατόμων κάθε ημέρα.
Διαφορετικά, δεν είναι μόνο ότι δεν θα χωρέσουν στο διαμέρισμα. Πώς θα τους ταΐσεις; Τι εμπειρία θα έχουν; Θα ξαναρθούν; Θα αναρτήσουν καλές κριτικές; Ή θα πουν «ήταν ένα πολύ όμορφο διαμέρισμα, με θέα στον Παρθενώνα, αλλά δεν θα ξαναπάω γιατί ήμασταν ο ένας πάνω στον άλλον». Με άλλα λόγια θα πρέπει να επιστρέψουμε στην ιδέα ότι τουρισμός δεν σημαίνει «δέχομαι κόσμο ανεξέλεγκτα, τον στραγγίζω από τα λεφτά του για τρεις ημέρες και τον αφήνω να φύγει». Τουρισμός σημαίνει «καλωσορίζω τον κόσμο, φροντίζω να έχει μια ευχάριστη εμπειρία και τον περιμένω να ξαναρθεί».
– Από την άλλη πλευρά, εκ των πραγμάτων, η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών παίρνει άδεια τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.
– Είναι αλήθεια αυτό, αλλά θα πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να το λύσουμε. Αν μετά την πανδημία καταλήγουμε πάλι στην πεπατημένη, τότε έχουμε επιστρέψει πίσω στο επίπεδο 1. Χρειάζεται να εξελιχθούμε.
– Επομένως, κλείνοντας με το αρχικό ερώτημα, δεν βλέπετε ιδιαίτερες επιπλοκές από τους καύσωνες για τον τουρισμό της Μεσογείου.
– Δεν είναι η πρώτη φορά που χώρες όπως η Ελλάδα έρχονται αντιμέτωπες με υψηλές θερμοκρασίες και πυρκαγιές. Και εν πάση περιπτώσει, όσοι προβληματίζονται γι’ αυτούς τους παράγοντες έχουν ένα λόγο παραπάνω να επισκεφθούν την Ελλάδα τον Σεπτέμβριο. Και έτσι και η χώρα σας θα πετύχει με ακόμη πιο αποτελεσματικό τρόπο τις επιδόσεις που ήδη πετυχαίνει. Οπως και να ‘χει, αν σταθούμε υπερβολικά στους καύσωνες και στις πυρκαγιές θα οδηγηθούμε τελικά σε μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Θα το προκαλέσουμε οι ίδιοι χωρίς να το θέλουμε. Ας είμαστε πρακτικοί. Οι τουρίστες που βρέθηκαν αυτές τις ημέρες στη Ρόδο πιθανότατα θα το ξανασκεφθούν προτού επιστρέψουν εκεί για διακοπές, διότι είχαν μια προσωπική, δυσάρεστη εμπειρία.
Οπως και οι τουρίστες που βρίσκονταν στην Ισλανδία όταν υπήρξε η ενεργοποίηση του ηφαιστείου. Ομως δεν μιλάμε εδώ για μια στρατηγική, μαζική απόφαση. Είναι καλοκαίρι και μιλάμε για τη νότια Μεσόγειο. Θα έχει ζέστη και είναι κάτι που μπορεί να το προβλέψει κανείς, σε αντίθεση με απρόσμενα γεγονότα όπως η πανδημία. Απλώς οι χώρες θα πρέπει να μάθουν να διαχειρίζονται καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Και να σπρώξουν προς τη διαφοροποίηση. Πολλοί άνθρωποι σε έναν προορισμό θα είναι πάντα ζήτημα. Δεν χρειάζεται να μειώσεις τους ταξιδιώτες. Αρκεί να βγεις με μια καμπάνια και να πεις: «Ποιος Ιούλιος; Κλείσε δύο εβδομάδες στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο». Χρειάζεται μάρκετινγκ. Οι τουρίστες θα έρθουν, αρκεί να μπορούν να έρθουν. Αρκεί να τους παρακινήσεις.
Από την ποσότητα στην ποιότητα
– Τα επόμενα χρόνια θα συνεχιστούν αυτοί οι υψηλοί ρυθμοί των ταξιδιών ή ήδη έχουμε δει τις μεγαλύτερες αυξήσεις και θα ακολουθήσει κάποια σταθεροποίηση των μεγεθών;
– Δεν νομίζω ότι έχουμε δει ακόμη τις μεγαλύτερες αυξήσεις. Ομως αυτό που επιζητούμε είναι η μετατόπιση από την ποσότητα στην ποιότητα. Ακόμη μετράμε τους αριθμούς των επισκεπτών. Πρέπει όμως κάθε χώρα να διερωτηθεί: πόσους επισκέπτες θέλω και πότε; Με ενδιαφέρει να τους υποδέχομαι με τρόπο που θα μπορώ να τους μεταχειριστώ όπως θέλω; Με γαστρονομία, με ποιότητα, με διαφοροποίηση τιμών. Να είναι και οι τουρίστες και η χώρα ευχαριστημένοι. Αν συνεχίσουμε απλώς να μετράμε τους αριθμούς, δεν θα πάμε πουθενά.
Πηγή: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ/Βασίλης Κωστούλας
📸 via youtube