Μια από τις μεγαλύτερες ρατσιστικές επιθέσεις στις αρχές του 20ου αιώνα στις ΗΠΑ, όπου στόχος ήταν η Ελληνική κοινότητα της Νεμπράσκα.
55 χρόνια μετά τα γεγονότα, ο καθηγητής Ιστορίας John G. Bitzes ερευνά στο Πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα τα γεγονότα και δημοσιεύει την έρευνά του.
Στο κείμενο που ακολουθεί τα γεγονότα αναφέρονται περιληπτικά. Η έρευνα του John G. Bitzes, που επισυνάπτεται στο τέλος του κειμένου, αξίζει ωστόσο να διαβαστεί ολόκληρη.
Η Ιστορία μπορεί να επαναλαμβάνεται με τους πρωταγωνιστές να “δοκιμάζουν” τα ίδια λάθη. Εκείνο όμως που δεν γίνεται πάντα σαφές είναι πως τα θύματα του ρατσισμού και της βίας είναι διαφορετικά κάθε φορά, τόσο πολύ που με τα σημερινά δεδομένα να μοιάζουν αδιανόητα. Ένα από τα “επιχειρήματα” που ακούγαμε συχνά όταν η ναζιστική εγκληματική οργάνωση “Χρυσή Αυγή” θέριζε πρόσφυγες και μετανάστες ήταν το εξαιρετικά απλοϊκό “Κι εμείς πήγαμε μετανάστες, αλλά ήμασταν νοικοκύρηδες και δεν ενοχλούσαμε κανέναν, δουλεύαμε δεν κλέβαμε” κ.ο.κ. αγνοώντας επιδεικτικά, προκειμένου να εξυπηρετηθεί το αφήγημα και να δικαιολογηθούν οι έκνομες πράξεις εναντίον αλλοδαπών (κυρίως), με ποιόν τρόπο αντιμετώπισαν εμάς ως μετανάστες. Δεν μας θεωρούσαν λευκούς, αλλά “βρωμιάρηδες” και κακοποιά στοιχεία συλλήβδην, ακόμα και τους πιο φιλήσυχους.
Γιατί αυτό είναι ο ρατσισμός: να μισείς κάτι που τυχαία δεν είσαι και να επιχειρείς να το εξαλείψεις μαζικά και ριζικά. Ειδικά αν πρόκειται για φτωχούς ανθρώπους, τότε το μίσος είναι μεγαλύτερο.
Στις 21 Φεβρουαρίου 1909, στην Greek Town της Νότιας Ομάχα, στην Πολιτεία της Νεμπράσκα των ΗΠΑ, ξέσπασαν σοβαρές ταραχές, με αφορμή τον θανάσιμο τραυματισμό ενός αστυνομικού από έναν Έλληνα μετανάστη.
Δύο ημέρες νωρίτερα, κατά τη διάρκεια της σύλληψης από την Αστυνομία του 36χρονου Έλληνα μετανάστη Ιωάννη Μασουρίδη, με την κατηγορία ότι είχε σχέσεις με την 17χρονη Lillian Breese που του έκανε μαθήματα Αγγλικών, ο 42χρονος αστυνομικός Ed Lowery έχασε τη ζωή του ύστερα από ανταλλαγή πυροβολισμών, ενώ ο Μασουρίδης τραυματίστηκε.
Ο Lowery είχε επιχειρήσει να συλλάβει τον Μασουρίδη γιατί οι Έλληνες δεν θεωρούνταν λευκοί και απαγορευόταν να συνάψουν σχέσεις με λευκούς πολίτες.
Την επόμενη ημέρα δημοσιεύτηκαν στις εφημερίδες άρθρα, με τα οποία κατηγορούνταν οι Έλληνες κάτοικοι της Ομάχα για εγκλήματα. Η Greek Town, η γειτονιά της ελληνικής κοινότητας στη Νότια Ομάχα, περιγραφόταν ως βρώμικη και επικίνδυνη για τις γυναίκες και τους νομοταγείς πολίτες και οι Έλληνες ως ανήθικοι, επικίνδυνοι και αντι-αμερικανοί, που μεταφέρουν επικίνδυνες μεταδοτικές ασθένειες.
Οι δύο μεγαλύτερες εφημερίδες της πόλης, η World Herald και η Daily News δημοσίευσαν επιστολή του επικεφαλής της ιρλανδικής κοινότητας Joseph Murphy, με την οποία καλούσε σε συγκέντρωση τον αμερικανικό πληθυσμό της Νότιας Ομάχα για να συζητηθεί ο τρόπος με τον οποίο θα «ξεφορτωθούν τους βρωμιάρηδες Έλληνες».
Μετά τα δημοσιεύματα αλλά και σχετικές δηλώσεις των τοπικών βουλευτών Jeremiah Howard και J.P. Kraus συγκεντρώθηκαν 900 άτομα έξω από τη φυλακή της Ομάχα, στην οποία η Αστυνομία κρατούσε τον Μασουρίδη, για να διαμαρτυρηθούν κατά των Ελλήνων, ενώ όταν οι αστυνομικοί επιχείρησαν να μεταφέρουν τον κρατούμενο, προσπάθησαν να τον λυντσάρουν.
Στις 21 Φεβρουαρίου 1909, σύμφωνα με τους New York Times, περισσότερα από 3.000 άτομα συγκεντρώθηκαν στην Greek Town και άρχισαν να καταστρέφουν, να λεηλατούν ελληνικές επιχειρήσεις και να ξυλοκοπούν άνδρες, γυναίκες και παιδιά ελληνικής καταγωγής, με αποτέλεσμα ένα ανήλικο παιδί να χάσει τη ζωή του και να καούν όλα τα σπίτια της περιοχής.
Η Αστυνομία ζήτησε από τους 2.000 Έλληνες της πόλης, οι οποίοι είχαν μεταναστεύσει στη Νεμπράσκα 3 χρόνια νωρίτερα για να εργαστούν ως απεργοσπάστες στην κατασκευή των σιδηροδρόμων, να την εγκαταλείψουν εντός 24 ωρών, ενώ η Πολιτειακή Αστυνομία αγνόησε την έκκληση των τοπικών αρχών για παρέμβαση.
Στη δίκη που ακολούθησε τις ταραχές ο Μασουρίδης καταδικάστηκε σε θάνατο για τη δολοφονία του Ed Lowery. Η απόφαση αυτή ανατράπηκε αργότερα στο Ανώτατο Δικαστήριο της Νεμπράσκα, καθώς οι δικαστές έκριναν ότι λόγω της πίεσης της κοινής γνώμης ο Μασουρίδης δεν έτυχε δίκαιης δίκης. Σύμφωνα με την οριστική απόφαση που εξέδωσε το Ανώτατο Δικαστήριο ο Έλληνας μετανάστης καταδικάστηκε σε 14 χρόνια κάθειρξη. Ο Μασουρίδης, πεντέμισι χρόνια μετά,απελάθηκε στην Ελλάδα.
Η Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση των ΗΠΑ, αγνόησε το επίσημο αίτημα του Έλληνα Προξένου για εξηγήσεις για την εκδίωξη της ελληνικής κοινότητας από την Ομάχα, τις καταστροφές και την ολιγωρία της Αστυνομίας. Το 1916, 7 χρόνια μετά τις ταραχές, με απόφαση του Κογκρέσου η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποζημίωσε την Ελληνική Κυβέρνηση με το συνολικό ποσό των 40.000 δολαρίων.
Η Βουλή των Αντιπροσώπων της Νεμπράσκα τίμησε τους Jeremiah Howard και J.P. Kraus για τον τρόπο που αντιμετώπισαν την κατάσταση στην Ομάχα, ενώ δεν βρήκε τίποτα μεμπτό ή ανάρμοστο στις δηλώσεις και τη δράση τους.
Η επίθεση κατά των Ελλήνων στην Ομάχα δεν ήταν η πρώτη. Είχε προηγηθεί άλλη μία τον Ιούλιο του 1907 -μόλις ένα χρόνο μετά την άφιξή τους στην πόλη- στο πλαίσιο των επιθέσεων κατά του πληθυσμού των μαύρων πολιτών στην πόλη. Τις ταραχές στην Ομάχα ακολούθησαν ταραχές και σε άλλες πόλεις των ΗΠΑ.
Daily Missoulian, Kansas, 21-02-1909
Περισσότερες πληροφορίες στην έρευνα του καθηγητή Ιστορίας John G. Bitzes για το Πανεπιστήμιο της Νεμπράσκα