Ο Μιχάλης Κύλης εκπαιδευτικός από το Φιλώτι της Νάξου μας θυμίζει με μια ανάρτηση στο facebook ένα από τα παιδικά παιχνίδια που παίζαμε παλιά, τουλάχιστον μέχρι και τη δική μου γενιά. Μαζί με τα πεντόβολα, τους “κατσαβόλους” όπως τους λέμε στο γλωσσικό ιδίωμα της Νάξου, παρακολουθώντας το βίντεο ζωντάνεψαν και οι παιδικές μνήμες απ’ τα χρόνια του δημοτικού, όπου στα διαλλείματα χωριζόμαστε σε παρέες και παίζαμε, μέχρι να χτυπήσει το κουδούνι για το επόμενο μάθημα.
Οι κατσαβόλοι θα έπρεπε να είναι όσο γίνεται πιο στρογγυλοί, γι’ αυτό και το καλοκαίρι είχαμε την έγνοια όσα παιδιά ξεκαλοκαιριάζαμε κοντά στη θάλασσα, μαζί με τα κοχύλια να βρούμε βότσαλα σε μέγεθος και στρογγυλάδα που να είναι κατάλληλα για πεντόβόλα.
Ήθελε δεξιοτεχνία και ταχύτητα το παιχνίδι. Πολλές φορές στο δημοτικό, αντί να παίζω η ίδια, χάζευα μαθήτριες από μεγαλύτερες τάξεις να παίζουν και θυμάμαι με πόση χάρη, σιγουριά και ταχύτητα πέταγαν τον βόλο ψηλά και μάζευαν τους υπόλοιπους βόλους από κάτω.
Το παιχνίδι είχε βαθμούς δυσκολίας που συνήθως έβαζε ο αντίπαλος, αν δεν προλάβαινες πρώτος να βάλεις ο ίδιος, ειδικά στο τελικό στάδιο, στην “καμάρα” όπου αν ο τρόπος που έριχνες τις πέτρες τις σκόρπιζε μακριά ή αν δυο πέτρες ακουμπούσαν μεταξύ τους, εσύ έπρεπε να περάσεις την πέτρα που διάλεξε ο αντίπαλος με τη μία κάτω απ’ την καμάρα και αν ακουμπούσε σε άλλη να μην την κουνήσεις σπρώχνοντας την, αφού πρώτα είχες πετάξει τον βόλο ψηλά και να καταφέρεις να τον πιάσεις κιόλας!
Αν κούναγες την πέτρα ή δεν πέρναγε απ’ την καμάρα ή αν σε όλο το παιχνίδι σου έπεφτε ο βόλος που πετούσες ψηλά και δεν τον έπιανες έχανες τη σειρά σου, αν κέρδιζες έκανες ρούμπο-έπαιρνες πόντο δηλαδή-και συνέχιζες. Το παιχνίδι συνήθως ξεκινούσε κοντά στην άνοιξη στα κάγκελα του δημοτικού σχολείου Φιλωτίου κάτω απ’ τις μυγδαλιές.
Μπορεί να πέρασε καιρός, όπως λέει και το τραγούδι, όμως οι παιδικές αναμνήσεις παραμένουν ζωντανές όσο κι αν παραμελούμε το παιδί που ακόμα έχουμε μέσα μας…ακόμα κι αν ξεχνάμε εντέχνως εκείνη τη φράση που λέει πως “η μόνη μας πατρίδα είναι τα παιδικά μας χρόνια”.
.
Το βίντεο του Μιχάλη Κύλη είναι κατατοπιστικό κι ο ίδιος δεν έχει ξεχάσει ούτε τα στάδια, ούτε τη σβελτάδα που χρειάζεται το παιχνίδι όπως φαίνεται!
Σε κάθε αυθεντικό άνθρωπο υπάρχει ένα παιδί που θέλει να παίξει…
(Νίτσε)
Τα πεντόβολα ήταν ένα παιχνίδι που είχε τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα και παιζόταν από εμάς,αγόρια και κορίτσια, στα χρόνια του δημοτικού σχολείου…
Εξαφανίστηκε,μαζί με άλλα ομαδικά παιχνίδια, από τη λαίλαπα του εκσυγχρονισμού.
Στο χωριό μας,το λέγαμε “κατσαβόλοι” δηλ. βόλοι με μικρό μέγεθος (κατσάζω,κατσαγριλιά, κατσοπρινιά κ.ά) κατά το γλωσσικό ιδίωμα…
Είναι ένα παιχνίδι αρκετά δύσκολο.Χρειάζεται δεξιοτεχνία και γρηγοράδα…
Θυμάμαι να είχε 8 φάσεις: Ένα-ένα, δύο -δύο,
τρία και ένα, τέσσερα μαζί, τέσσερα πίτα, ψιτ, σκάφη και καμάρα…
Βασικός κανόνας του παιχνιδιού ήταν, να πάρει ο παίχτης έναν από τους 5 βόλους, να τον πετάξει ψηλά και με μια γρήγορη κίνηση,ενώ το χαλίκι του ήταν ακόμη στον αέρα να προλάβει να πάρει από κάτω ένα χαλίκι ή περισσότερα, ανάλογα τη φάση και να τα χουφτώσει όλα μαζί…
Ετοιμαστείτε να το παίξουμε…