Απρίλης του 1822. Οι Τούρκοι κατασφάζουν την Χίο. Χιλιάδες καθημαγμένοι σκορπίζονται νεκροί ή σέρνονται αλυσοδεμένοι στα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής…Παντού θρήνος και απελπισία στο μυροβόλο νησί.
Η αγριότατη αυτή εγκληματική θηριωδία δεν κάμπτει το αδάμαστο αγωνιστικό φρόνημα των ξεσηκωμένων Ελλήνων.
Ομοίως και στην Ευρώπη, το φιλελληνικό πνεύμα δυναμώνει ακόμη πιο ένθερμο.
Ο Ευγένιος Ντελακρουά συνθέτει τον περίφημο υπερμεγέθη πίνακά του «Η σφαγή της Χίου» (Μουσείο Λούβρου) και ο Β. Ουγκώ γράφει «Το Ελληνόπουλο» (που μετέφρασε αργότερα ο Κ. Παλαμάς).
Οι ολίγιστοι που γλίτωσαν, με τη βοήθεια ψαριανών πλοίων, πήραν τον πονεμένο δρόμο της προσφυγιάς, με ασήκωτο το βάρος της ψυχικής συντριβής. Ένας απ’ αυτούς και ο νεαρός δεκαπενταετής Αντώνης Παγίδας, ο οποίος βρέθηκε -μέσω Σύρου- στην Χώρα της Νάξου. Δεν θέλησε όμως να μείνει εκεί γιατί η θάλασσα τού θύμιζε την ανείπωτη συμφορά της σφαγής. Μπροστά στα μάτια του έσφαξαν οι Τούρκοι τους γονείς και τ’ αδέλφια του.
Τράβηξε, λοιπόν, προς το εσωτερικό του νησιού και βρέθηκε στο μεγαλοχώρι Φιλώτι, όπου βρήκε θερμή φιλοξενία και ευοίωνη προοπτική ζωής. Κατείχε ήδη πολλά από την τέχνη της σιδηρουργίας, λόγω του σιδερά πατέρα του.
Με τα χρόνια, ο Αντώνης απέκτησε μια θαυμαστή οικογένεια. Ο ένας του γιος, ο Στέφανος, διέλαμψε στον εκκλησιαστικό χώρο ως λόγιος Αρχιμανδρίτης στην Αγία Πετρούπολη. Ο Γεώργιός του, υπήρξε δυνατό φιλολογικό όνομα. Ο Δημήτρης (Δημητράκης ) του, τον διαδεχθεί στο σιδηρουργείο, συνεχίζοντας την παράδοση της οικογένειας.
Η παράδοση αυτή είχε μια αδιάλειπτη συνέχεια, και φέτος συμπληρώνονται τα 200 χρόνια της πορείας της.
Κατά το ματθαιϊκόν γενεαλογικό της Γραφής, και με μνεία μόνο των ονομάτων της οικογένειας που λειτούργησαν το σιδηρουργείο: “Αντώνης εγέννησε Δημήτρη, Δημήτρης εγέννησε Αντώνη, Αντώνης εγέννησε Δημήτρη (ο οποίος σκοτώθηκε πολεμώντας στο Αργυρόκαστρο) και ανάλαβε ο Γιώργος (ο “Γιώργος τ ‘Αντώνη”) και Γιώργος εγέννησε τον Αντώνη (“Αντώνης του Γιώργου), ο οποίος κλείνει τον ενδιαφέροντα αυτόν κύκλο των 200 ετών, αφού ο γιος του ο Γιώργος εσπούδασε και δεν ακολούθησε το επάγγελμα του πατέρα του.
Ο Αντώνης του Γιώργου, ογδοηκοντούτης σήμερα, έχει διέλθει υπερεβδομήντα χρόνια στο σιδεράδικο “Ο Ήφαιστος”, όπως έχει ονομαστεί. Ο Αντώνης, πέρα από δεινός δεξιοτέχνης χειριστής του σιδήρου – ” χειρίσοφο” τον έχει αποκαλέσει ο Ομ. Καθηγητής του ΕΚΠΑ κ. Ιωάννης. Κ. Προμπονάς- είναι και βαθύς γνώστης της τοπικής Ιστορίας.
Και τι δεν υπάρχει μέσα στο καπνισμένο σιδεράδικό του! Έργα κομψοτέχνημα, όλα τα εργαλεία της αγροτοποιμενικής ζωής, βουρλιώτικα σκαπτικά και μνήμες πολλές!
Το παλαιό μικρό σιδηρουργείο, στην περιοχή του Φασουλά, στο Φιλώτι, λειτουργεί σήμερα ως Μουσείο.
Αντώνης Παγίδας 1822 – Αντώνης Παγίδας 2022: Ανάμεσά τους 200 χρόνια ιστορίας και συγκίνησης!
Θα ήταν άστοχο να κλείσουμε το μεγάλο αυτό κεφάλαιο στα όρια μιας ανάρτησης. Ελπίζω το καλοκαίρι να αναπτύξουμε, σε ειδική εκδήλωση , το ιστορικό, οικονομικό και συγγενολογικό μέγεθος της ενδιαφέρουσας αυτής ενότητας της ιστορικής και κοινωνικής ζωής του Φιλωτίου.
Ο Αντώνης Παγίδας (Αντώνης του Γιώργου)