Η πανσέληνος του Ιανουαρίου 2024 είναι γνωστή και ως «φεγγάρι του λύκου». Η πρώτη πανσέληνος του νέους έτους, θα είναι μικρότερη από άλλες και λιγότερο λαμπερή, αφού απέχει τουλάχιστον 405.000 χιλιόμετρα από τη Γη και θ’ ανατείλει στις 25 Ιανουαρίου 2024 (περίπου στις 07:56:00μμ).
Δείτε τη φάση της σελήνης απόψε πατώντας ΕΔΩ
Η ονομασία «φεγγάρι του λύκου» και η προέλευσή του
Τα ονόματα της πανσελήνου προέρχονται από τις ιθαγενείς φυλές της Αμερικής, οι οποίες «βάφτισαν» τα ολόγιομα φεγγάρια ανάλογα με τα φυσικά φαινόμενα, τις αγροτικές εργασίες, τη χλωρίδα ή την πανίδα που πρωταγωνιστεί κατά τη διάρκεια ολόκληρου του μήνα.
Σύμφωνα με το almanac.com, τον μήνα Ιανουάριο, η ονομασία «Φεγγάρι του Λύκου» δόθηκε επειδή κατά τη διάρκεια αυτού του μήνα ακούγονται δυνατά τα αλυχτίσματα των λύκων. Παραδοσιακά πίστευαν ότι οι λύκοι ουρλιάζουν λόγω της πείνας κατά τη διάρκεια του χειμώνα, αλλά σήμερα γνωρίζουμε ότι οι λύκοι ουρλιάζουν για πολλούς και διαφορετικούς λόγους. Το ουρλιαχτό και άλλες φωνές λύκων χρησιμοποιούνται γενικά για να ορίσουν την περιοχή, να εντοπίσουν μέλη της αγέλης, να ενισχύσουν τους κοινωνικούς δεσμούς και να συντονίσουν το κυνήγι.
Άλλα παραδοσιακά ονόματα για τη Σελήνη του Ιανουαρίου τονίζουν τη σκληρή ψυχρότητα της εποχής: Cold Moon (Cree), Frost Exploding Moon (Cree), Freeze Up Moon (Algonquin) και Severe Moon (Dakota). Το Hard Moon (Ντακότα).
Όποιο κι είναι το όνομα που που έδωσαν στην πανσέληνο οι άνθρωποι μέσα στους αιώνες, αρκεί ν’ ανατείλει στον ορίζοντα για να μας μαγέψει καθώς την βλέπουμε να κάνει το ταξίδι της στον νυχτερινό ουρανό.
Γράφει ο αείμνηστος Διονύσης Σιμόπουλος:
“Είναι πάντως γεγονός ότι η παρουσία της Σελήνης στον νυχτερινό ουρανό πραγματικά δεν έχει αντίζηλο, γι’ αυτό δεν είναι καθόλου παράξενο που η μυθολογία είναι γεμάτη με τις ιστορίες της που πολλές την ταύτιζαν με την θεά Άρτεμη. Όταν πρόβαλλε στον ουρανό το χαριτωμένο της πρόσωπο με την ασημένια ανταύγεια, η ομορφιά της έκανε τα άστρα να ωχριούν, ενώ η φαντασία των αρχαίων παρομοίαζε τις ακτίνες της Σελήνης με τα γρήγορα και μυτερά βέλη της Αρτέμιδος. Η αγνή πανέμορφη παρθένα, η κυνηγός θεά, ήταν για τον Όμηρο το πρότυπο της γυναικείας ομορφιάς. Στη Σελήνη απέδιδαν επίσης τη νυχτερινή δροσιά και τις βροχές, γι’ αυτό ονόμαζαν την Άρτεμη «Ποτάμια» και την λάτρευαν κοντά σε πηγές και λίμνες όπου πίστευαν ότι λούζονταν μαζί με τις Νύμφες μακριά από τα βέβηλα βλέμματα των ανδρών.
Σύμφωνα επίσης με την ελληνική μυθολογία η Σελήνη ήταν κόρη των Τιτάνων Υπερίωνα και Θείας, αδελφή του Ήλιου και της Ιούς, και μητέρα του Ωρίωνα με πατέρα τον Ήλιο. Όπως ο Ήλιος έτσι και η Σελήνη είχε το δικό της άρμα που το έσερναν βόδια ή άλογα ή και ελάφια, ενώ αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στην Κλασσική κυρίως εποχή η λατρεία της Σελήνης είχε ατονήσει γιατί πίστευαν ότι η λατρεία των ουράνιων σωμάτων ήταν γνώρισμα των βαρβάρων.
Από την αρχαιότητα ακόμη στο ορατό αυτό πρόσωπο της Σελήνης διακρίνονταν διάφορες μορφές και σχήματα που κυριολεκτικά γοήτευαν τους ανθρώπους της Γης επί χιλιάδες χρόνια. Μερικοί πίστευαν ότι ήταν ένα κουνέλι. Άλλοι πάλι ότι ήταν βάτραχος. Ενώ οι περισσότεροι έλεγαν ότι μπορούσαν να διακρίνουν ένα ανθρώπινο πρόσωπο: έναν άνθρωπο στη Σελήνη. Στις σκανδιναβικές χώρες έβλεπαν δύο παιδιά να μεταφέρουν ανάμεσά τους έναν κουβά νερό, ενώ στη Γροιλανδία απαγόρευαν στις νέες κοπέλες να κοιτάζουν την Πανσέληνο γιατί πίστευαν ότι θα έμεναν έγκυοι.
Φυσικά πολλοί από τους κλασικούς Έλληνες φιλοσόφους είχαν αντιληφθεί από νωρίς ότι ο διαφορετικός φωτισμός των περιοχών της Σελήνης οφειλόταν στις ανωμαλίες του εδάφους της. Ο Θαλής ο Μιλήσιος, για παράδειγμα, πίστευε ότι ο δορυφόρος μας ήταν φτιαγμένος από τα ίδια υλικά που είναι φτιαγμένη και η Γη, ενώ ο Δημόκριτος υποστήριζε ότι οι διαφορές του φωτισμού της οφείλονταν στην ύπαρξη βουνών και κοιλάδων. Κι έτσι από την κλασική ακόμη εποχή, οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι μπόρεσαν να διαλευκάνουν αρκετά από τα μυστήρια της Σελήνης, ανάμεσα στα οποία ήταν και ο μηχανισμός των φάσεών της”.
Πληροφορίες Athens Voice, almanac.com
📸Robert Broderick/Pexels