Μία ευρηματική και καινοτόμο ιδέα, με… γαστρονομικά χαρακτηριστικά, είχαν επιστήμονες από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης θέλοντας να βρουν τρόπο ώστε να αποτρέψουν τις επιθέσεις δελφινιών στα δίχτυα παράκτιων αλιέων. Οι επιστήμονες του ΑΠΘ κατασκεύασαν δίχτυα επικαλυμμένα με καψαϊκίνη, τη χημική ένωση που δίνει στις πιπεριές τσίλι την έντονη καυτερή τους γεύση, προκειμένου να βάλουν… στοπ στις προσπάθειες των δελφινιών να τραφούν με ψάρια που εγκλωβίζονται στα δίχτυα των ψαράδων, τα οποία συχνά πυκνά καταστρέφουν.
Κάθε χρόνο, πολλοί ψαράδες αντιμετωπίζουν το… πανάρχαιο πρόβλημα των ζημιών στα δίχτυα τους από δελφίνια. Τα κητώδη… κουρσεύουν τα αλιεύματα καταστρέφοντας τα δίχτυα και, μέχρι σήμερα, οι δοκιμασμένες λύσεις, όπως η χρήση υπερήχων, ανακλαστικών διχτυών και άλλων σχεδίων, δεν έχουν λειτουργήσει.
Τα αποτρεπτικά με βάση την καψαϊκίνη είχαν ήδη δώσει καλά αποτελέσματα σε εφαρμογές στη γεωργία κατά των ελαφιών, των κουνελιών και διάφορων τρωκτικών. Φαίνεται ότι ακόμη και τα πουλιά και τα έντομα δεν αγαπούν τη γεύση, κρατώντας τα μακριά από τις καλλιέργειες.
Οι ερευνητές από τη Θεσσαλονίκη ήλπιζαν ότι η καψαϊκίνη θα δράσει ως ένα φυσικό αποτρεπτικό μέσο για τα κητώδη ώστε να μειωθούν οι ζημιές στα αλιευτικά εργαλεία, κυρίως στα δίχτυα (μανωμένα και απλάδια). Η ομάδα Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων του Τμήματος Βιολογίας ΑΠΘ, σε συνεργασία με το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας και παράκτιους αλιείς του Θερμαϊκού, με επίκεντρο τις περιοχές της Νέας Μηχανιώνας και του Αγγελοχωρίου, κατέγραψε τη συχνότητα των επιθέσεων των ρινοδέλφινων αλλά και τις φθορές που προκαλούνται τόσο στα αλιευτικά εργαλεία όσο και στο αλίευμα.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε δύο αλιευτικές περιόδους (τέλη άνοιξης έως μέσα φθινοπώρου του 2020 και του 2021), μαζί με ταυτόχρονη αποστολή ερωτηματολογίων σε ψαράδες κατά τη δεύτερη χρονιά. Η συχνότητα των επιθέσεων ήταν σχεδόν στο 1/3 των αλιευτικών προσπαθειών, ενώ το εμπορικό αλίευμα κατά τις επιθέσεις μειώνονταν σημαντικά, σχεδόν κατά 50%. Το ενδιαφέρον είναι ότι τα δύο ποσοστά ήταν παρόμοια μεταξύ της πειραματικής αλιείας και της έρευνας ερωτηματολογίων προς τους παράκτιους αλιείς της περιοχής γεγονός που καταδεικνύει την ακρίβεια της μεθοδολογίας ως προς την έρευνα των ερωτηματολογίων. Όμως και τα αλιεύματα που παρέμεναν στα δίχτυα υπέστησαν σημαντικές ζημιές όταν υπήρχαν επιθέσεις από δελφίνια. Με την παρουσία των δελφινιών αυξάνονταν δραματικά ο αριθμών των ζημιών στα δίχτυα γεγονός που επέβαλε την πλήρη αντικατάστασή τους 2 με 3 φορές ανά αλιευτική περίοδο. Τα αποτελέσματα έδειξαν ετήσιες οικονομικές απώλειες άνω των 5.000 ευρώ ανά σκάφος σε αυτόν τον τύπο αλιείας, ενώ η ομοιότητα των άμεσων παρατηρήσεων με τις αναφερόμενες απώλειες υπογραμμίζει τη χρησιμότητα της συχνής έρευνας ερωτηματολογίων.
Τελικά η καινοτόμα αυτή ιδέα με τα γευστικά/οσφρητικά απωθητικά μέσα δεν λειτούργησε για τα ρινοδέλφινα. Όταν τα δελφίνια επιτίθενται στα δίχτυα το κάνουν με ευρηματικότητα, εφαρμόζοντας μεθόδους ομαδικής επίθεσης μέχρι το τέλος του γεύματος. Σε αλληλεπίδραση με δίχτυα για λούτσους, δύο δελφίνια χρειάστηκαν λιγότερα από 15 λεπτά για να ανοίξουν 217 τρύπες σε αυτά!
Όμως η μέθοδος του εμποτισμού των διχτυών με καυτερές ουσίες έδειξε ενθαρρυντικά αποτελέσματα για άλλα είδη της μεγαπανίδας και ενδέχεται να λειτουργήσει αποτρεπτικά για άλλους θηρευτές, όπως οι χελώνες, οι καρχαρίες ή η μεσογειακή φώκια. Φάνηκε ότι τα ρινοδέλφινα ήταν εντελώς αδιάφορα, σύμφωνα με όσα είπε στη Greenagenda.gr το μέλος της ερευνητικής ομάδας Μαρία Γκαραγκούνη, θαλάσσια βιολόγος στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
«Το σημαντικό για εμάς είναι ότι έγινε η αρχή καθώς μέχρι σήμερα δεν είχε μελετηθεί παρόμοιος τρόπος αποτροπής θηρευτών. Το επόμενο διάστημα θα συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας με άλλα συστατικά ή βρίσκοντας ένα άλλον τρόπο για να αποτρέψουμε τις επιθέσεις των ρινοδέλφινων στα αλιευτικά εργαλεία», σημείωσε στη Greenagenda.gr η κ. Γκαραγκούνη.
Παρά το αρνητικό αποτέλεσμα, η κ. Γκαραγκούνη αναφέρει ότι εντυπωσιάστηκε από το πόσο επιδέξια και χαρισματικά ήταν τα δελφίνια στο να κλέβουν μέσα από τα δίχτυα με έναν εντυπωσιακό τρόπο και με ταχύτητα.
Τα αποτελέσματα της έρευνας με συντονιστή τον Κώστα Γκάνια, κύρια συγγραφέα την Μαρία Γκαρακούνη και τη συμμετοχή των Γεώργιου Μίνου και Φοίβου Μουχλιανίτη, δημοσιεύτηκαν στο πρόσφατο τεύχος του διεθνούς αναγνωρισμένου online περιοδικού Hakai magazine.
