Ένα φαγητό του χειμώνα που μας ξετρέλαινε όταν ήμασταν μικρά ήταν οι σπανακοτηγανίτες της γιαγιάς. Το σπανάκι είχε μια εξέχουσα θέση στ’ αυλάκια του μπαξέ και το λιμπιζόσουν, έτσι πράσινο και τρυφερό όπως ήταν, τόσο που ήθελες να το ροκανίσεις ωμό, όπως ήταν στο χωράφι.
Η γιαγιά Μαρία λοιπόν συνήθιζε το δεκαπενθήμερο που τα δημοτικάκια είχαμε διακοπές, να φτιάχνει τηγανίτες με σπανάκι και το στοίχημα ήταν, πόσες θα μείνουν στην πιατέλα, μέχρι να φτάσει στην τελευταία τηγανιά, αφού τριγυρνούσαμε και κλέβαμε από μια έως δυο κάθε φορά και ξαναγυρίζαμε επαναλαμβάνοντας την διαδικασία.
Αν δεν κάνεις…”υπεξαίρεση τηγανίτας” ή τηγανητής πατάτας, δεν έχει νόημα. Το γεγονός πως όλοι περίμεναν να γίνουν για να καθίσουμε όλοι στο τραπέζι να φάμε, “σαν άνθρωποι” όπως έλεγαν οι μεγάλοι, έφερνε παρατηρήσεις, οπότε κι εμείς έπρεπε να γίνουμε πιο εφευρετικοί κατά την διαδικασία αυτής της…”υπεξαίρεσης”.
Οι σκουτέλες-μεταλλική λεκάνη συνήθως-στήνονταν στο τραπέζι μαζί με το αλεύρι, το νερό και τα μυρωδικά και μεις τα παιδιά μαζευόμαστε γύρω για να παρακολουθήσουμε την διαδικασία με θρησκευτική ευλάβεια.
Για τους νεότερους, που πιθανόν να διαβάσουν το στόρι της συνταγής, ίσως αξίζει να σημειώσω κάτι: Η δεκαετία του ’80 στην επαρχία και ειδικά στα νησιά που ήταν αποκομμένα από την υπόλοιπη χώρα δεν ήταν όπως στις πόλεις ή τα μεγάλα χωριά. Δεν υπήρχε η αφθονία προϊόντων λιχουδιάς, όπως τώρα, οπότε το παραμικρό έμοιαζε με θαύμα μπροστά στα μάτια μας. Επίσης, δεν ήταν διαδεδομένα τα θερμοκήπια ή άλλες πρακτικές καλλιέργειας και συντήρησης-πλην της κονσέρβας. Θα έτρωγες ό,τι έβγαζε ο μπαξές, ανάλογα με την εποχή και θα το ξανάτρωγες πάλι στην εποχή του. Αυτό μεγέθυνε και τη λαχτάρα μας κάθε φορά κι έδινε μια επισημότητα σε όλη την διαδικασία.
Το σπανάκι καθαρίζονταν, πλένονταν προσεκτικά και κόβονταν, σε μέτρια κομμάτια. Το ίδιο και τα φρέσκα κρεμυδάκια και το άνηθο. Η μοσχοβολιά των υλικών απλώνονταν παντού.
Σειρά είχε το τσιγάρισμα σε ελαιόλαδο. Πρώτα τα κρεμμυδάκια μετά το σπανάκι με το άνηθο. Ενίοτε έμπαινε και μάραθο στην συνταγή, που φυτρώνει άφθονο στην περιοχή, αλλά όταν ήμασταν μικρά δεν το εκτιμούσαμε ιδιαιτέρως οπότε έμενε εκτός.
Αφού τσιγαρίζονταν τα υλικά και έπαιρνε μια βράση στο ζουμί του το σπανάκι, μετά τοποθετούνταν μέσα σε τρυπητό για να στραγγίξει. Η ευωδία πλέον ήταν τόσο έντονη, που τα πρώτα γουργουρητά αναμονής στις κοιλιές μας ξεκινούσαν εορταστικό μουσικό πρόγραμμα!
Στη συνέχεια ανακατεύονταν το αλεύρι με το νερό, ένα κουρκούτι δηλαδή όπου μέσα ριχνόταν το σπανάκι. Η αναλογία ήταν περισσότερο χόρτο, από κουρκούτι. Μέσα τρίβονταν με τα δάχτυλα και φέτα, που κι αυτή μπορεί να ήταν παραγωγή του σπιτιού ή την είχαμε ανταλλάξει με γειτονικό ή συγγενικό σπίτι δίνοντας κάποιο προϊόν απ’ τον μπαξέ που εκείνοι δεν είχαν. Απλά μαθήματα ανταλλακτικής οικονομίας, συνηθισμένη πρακτική στον μικρό μας τόπο.
Το μίγμα ήταν έτοιμο και παχύρευστο να ρέει χωρίς να είναι αραιό, ούτε στόκος.
Το ελαιόλαδο έμπαινε να “κάψει” στο τηγάνι, Μ’ ένα κουτάλι η γιαγιά έριχνε την πρώτη κουταλιά που απλώνονταν ακανόνιστα για μερικά κλάσματα του δευτερολέπτου μέχρι το καυτό λάδι να στην στερεώσει. Η γιαγιά τις γυρνούσε κι απ’ τις δυο πλευρές, μέχρι να ροδίσουν. Οι πρώτες τηγανίτες έτοιμες έμπαιναν μέσα σε γαβάθα ή πιατέλα πάνω σε απορροφητικό χαρτί για να βγει το περιττό λάδι. Κι ύστερα κι άλλες κι άλλες να χορταίνει το μάτι σου τηγανίτες να σχηματίζουν βουναλάκι.
Ε, όσες περίσσευαν της “υπεξαίρεσης” σερβίρονταν στο τραπέζι, αλλά εμείς ήμασταν ήδη τρισευτυχισμένα και χορτασμένα από τα σπανακολάφυρα που είχαμε αρπάξει από τη μια τηγανιά στην άλλη!
Ρώτησα τη μητέρα μου να μου υπενθυμίσει ποσότητες για την συνταγή που ακολουθεί, αλλα γέλασε λέγοντας: “Ποιες ποσότητες; Με το μάτι γινόντουσαν όλα!”
Μπορείτε να ακολουθήσετε το μάτι σας λοιπόν ή το ένστικτό σας, αλλά ας βάλουμε έναν μπούσουλα στα υλικά ε;
Έχουμε και λέμε λοιπόν!
Υλικά
1 κιλό φρέσκο σπανάκι
3-4 φρέσκα κρεμμυδάκια ψιλοκομμένα
Άνηθο (και λίγο μάραθο, αν το επιθυμείτε)
Φέτα (αν το επιθυμείτε)
500 γρ. περίπου αλεύρι για όλες τις χρήσεις
Νερό
Αλάτι – πιπέρι
Εκτέλεση
Σε ένα μπωλ φτιάχνουμε το κουρκούτι με το αλεύρι και το νερό. Το αφήνουμε λίγο σφιχτό στην αρχή.
Πλένουμε, καθαρίζουμε και κόβουμε το σπανάκι και τα κρεμμυδάκια, το τσιγαρίζετε, κατόπιν προσθέτετε το άνηθο και τα μυρωδικά. Το αφήνουμε να στραγγίξει λίγο σε τρυπητό. Ρίχνουμε αλάτι και πιπέρι. Προσθέτουμε τη φέτα σε κομματάκια και ανακατεύουμε να αναμιχθεί με το σπανάκι.
Ρίχνουμε το μίγμα στο κουρκούτι και ανακατεύουμε. Πρέπει να είναι παχύρευστο και όχι αραιό. Αν τυχόν είναι πολύ αραιό λίγο αλεύρι ακόμα που θα διαλύσουμε σε λίγο νερό.
Με ένα κουτάλι παίρνουμε κουταλιές από το μείγμα και τις τηγανίζουμε πατώντας με το κουτάλι για να απλωθούν.
Αφήνουμε τις σπανακοτηγανίτες μας σε απορροφητικό χαρτί να στραγγίξουν απ’ το περιττό λάδι και απολαμβάνουμε με κλειστά μάτια!
Εύκολο!
Καλή σας όρεξη και χρόνια σας πολλά με την κουζίνα σας να είναι πάντα νόστιμη, εμπνευσμένη και φιλόξενη!
Φωτογραφίες κειμένου: Pixabay