Ενα ρεπορτάζ του Νίκου Γιαννόπουλου στο News247.gr δείχνει με τον πιο παραστατικό τρόπο το επιτελικό μπάχαλο που συμβαίνει σ’ αυτή τη χώρα, όπου κανείς μα κανείς -πλην ελαχίστων που ίσως έχουν τον τρόπο τους ή από καθαρή τύχη και μόνον-δεν μπορεί να μείνει αλώβητος απ’ αυτό.
Από τα μέσα του Ιουλίου ξεκίνησαν τα κινήματα των πολιτών για τις ελεύθερες παραλίες που σύμφωνα με το σύνταγμα τις εγκυκλίους του Αρείου Πάγου (παλιές και νεότερες) είναι δημόσιοι χώροι εκτός συναλλαγής, οι πολίτες επιβάλλεται να έχουν ελεύθερη και απρόσκοπτη πρόσβαση σε αυτές.
Αυτό βέβαια, αν και συμπεριλαμβάνεται με απολύτως κατανοητό τρόπο στις μισθωτήριες συμβάσεις των ενοικιαστών του αιγιαλού δεν τηρείται στις περισσότερες των περιπτώσεων, ακόμα και μέσα σε προστατευόμενες περιοχές Natura, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την καταστροφή των προστατευόμενων περιοχών, την ασφυκτική κάλυψη των παραλιών από ομπρελοξαπλώστρες πάσης φύσεως και είδους (όπως γκαζέπο, που δεν προβλέπονται από τη νομοθεσία), πέρα του νόμιμου που δικαιούνται, ντεσιμπέλ που ο ήχος άνετα φτάνει μέχρι απέναντι στην Πάρο, ενώ δεν επιτρέπεται, τραπεζοκαθίσματα εστιατορίων που το βράδυ που μαζεύονται οι ξαπλώστρες κάνουν την εμφάνισή τους ως εκεί που σκάει το κύμα, στερώντας ακόμα και τη νύχτα τη φυσική ομορφιά του αιγιαλού και μια βόλτα στην ακροθαλασσιά στους πολίτες και ένα σωρό άλλα που έχουν περιγράψει εδώ και ένα μήνα σε ρεπορτάζ και αφιερώματα τοπικά, πανελλαδικά και διεθνή ΜΜΕ.
Και εδέησε και ξύπνησαν οι αρχές που “δεν θα χαριστούν σε κανέναν” και ξεκίνησαν οι έλεγχοι εν μέσω Αυγούστου για δουν τα υποστελεχωμένα τμήματα της Κτηματικής με τα κλιμάκιά τους, ποιοί τηρούν την νομοθεσία και καλώς έπραξαν.
Ποιό ήταν το αποτέλεσμα;
Στη Νάξο ο εμπαιγμός στις Αρχές ήταν βαρύς, αφού η διαρροή για το έλεγχο έκανε τους επιχειρηματίες να αφαιρούν τα παράνομα-αν δεν ήταν παράνομα, γιατί να τα αφαιρέσουν;- με μια αδιανόητη σπουδή μέσα στη νύχτα και μόλις ο έλεγχος πέρασε και έφυγε, με την ίδια σπουδή και σε χρόνους πρωταθλητή στο κατοστάρι τα ξανατοποθέτησαν και ούτε γάτα, ούτε ζημιά.
Οι πολίτες συνεχίζουν να ζητούν να επιβληθεί η νομιμότητα, το κίνημα έχει εξαπλωθεί παντού στην Ελλάδα, ακόμα και στα παράλια της Τουρκίας, σύμφωνα με δημοσιεύματα του ξένου τύπου, συλλήψεις έχουν γίνει με την αυτόφωρη διαδικασία, άπαντες οι θεσμικοί είναι ενήμεροι, ωστόσο κανείς δεν μαζεύει τα παράνομα ομπρελοκαθίσματα καθώς το πρόστιμο, όταν και αν προκύψει, θα έχει ήδη υπερκαλυφθεί απ’ τις εισπράξεις. Σ’ αυτό καταλήγει ο συλλογισμός.
Τοπικά ο δήμος απαξιώνει να καλέσει τους πολίτες, να ενημερωθεί, να ενημερώσει, να εξηγήσει. Στις συζητήσεις γίνεται λόγος για ‘αντιπολιτευόμενους” γιατί έτσι ξεπερνάμε τα προβλήματα στο νησί μας: Όποιος διαφωνήσει, θίξει τα κακώς κείμενα, απαιτήσει το καλύτερο είναι “με τους άλλους” και έτσι λύθηκε το πρόβλημα για εκείνους που κρίνονται. Δεν είναι πως υπάρχει πρόβλημα, ας το βλέπουν όλοι, είναι που όσοι φωνάζουν δεν είναι “δικοί μας” και το κάνουν για να σπιλώσουν το έργο μας, μας αντιπολιτεύονται η δικαιολογία. Ακόμα και αντιπολίτευση να κάνει κάποιος, που ακριβώς είναι το πρόβλημα αλήθεια; Αν έβλαπτε, δεν θα υπήρχε στις δημοκρατίες. Σ αυτό το σημείο πραγματικά φτάνει να αναρωτιέται κανείς, αν έχουν ξεπεράσει οι τοπικοί άρχοντες, το στάδιο όπου τα παιδάκια λένε “εμένα ο μπαμπάς μου είναι ο πιο δυνατός του κόσμου”.
Η γάτα λοιπόν συνεχίζει να μην εμφανίζεται και ζημιά να μην υπάρχει, αν σκεφτεί κανείς πως στη Νάξο (και αλλού) οι περισσότερες συλλήψεις έγιναν γιατί δεν υπήρχε καν άδεια χρήσης αιγιαλού, υπήρχαν όμως ομπρέλες, τραπεζοκαθίσματα και διάφορες κατασκευές που απαγορεύονται και υπήρχαν αυθαίρετα γιατί; “Γιατί έτσι”.
Τι γίνεται αν η άδεια για τη χρήση αιγιαλού καθυστερεί και βγαίνει στα μέσα ή στο τέλος Αυγούστου; Τί γίνεται αν δεν δοθεί καν, αλλά ο καθένας πάρει δεν πάρει άδεια έχει βάλει τα έπιπλά του;
Πρώτο επιτελικό μπάχαλο.
Δεν μπορείς να αφήνεις έτσι κάποιον που καλείς να σε πληρώσει, ακάλυπτο. Ωστόσο τον αφήνεις, πάει αυτόφωρο, μετα παίρνει την άδεια και; Αθωώνεται; Πόσο χώρο κάλυπτε προηγουμένως σε σχέση με την άδεια; Του βάζεις πρόστιμο αναδρομικά, αν βρεθεί πως κάλυπτε περισσότερο από το επιτρεπόμενο; Αν εχει ζημιώσει, εν τω μεταξύ, το περιβάλλον σε κάθε περίπτωση, τί κάνεις ως έλεγχος; Κι αν η άδεια δεν του δοθεί τελικά, τι ακριβώς θα συμβεί;
Αν υποθέσουμε πως έλεγξες, ως ελεγκτικός μηχανισμός του κράτους τον Ιούνιο και επέβαλλες πρόστιμο, θυμάσαι να το βεβαιώσεις τον Αύγουστο και αναδρομικά να τιμωρήσεις τον παρανομούντα, που εν τω μεταξύ μπορεί να έχει συμμορφωθεί στα νόμιμα; Αν δεν έχει συμμορφωθεί κατανοητό, αν όμως ανήκει στην περίπτωση εκείνου που συμμορφώθηκε τι γίνεται; Γιατί το δίκαιο είναι για όλους και δεν μπορεί γίνονται ή να μην γίνονται πράγματα για επικοινωνιακούς λόγους.
Επιτελικού μπάχαλου συνέχεια…
Το επιτελικό μπάχαλο στην Ελλάδα του 2023 δεν έχει τέλος. Κι αυτό γιατί αν δεν υπάρχουν παρερμηνείες στον νόμο (όπως η περίπτωση των γκαζέπο που δεν υπάρχουν στην ΚΥΑ, αλλά υπάρχουν παντού στις παραλίες) και που ουδείς ενδιαφέρθηκε να κάνει έλεγχο για να δει αν τηρούνται τα προβλεπόμενα, θα υπάρχει υποστελεχωμένη υπηρεσία κι αν αυτή λειτουργήσει κάπως, θα υπάρχει γραφειοκρατία κι όλο αυτό θα λειτουργεί όχι σαν ευκαιρία να εξελίξουμε το σύστημα, αλλά να δικαιολογούμε τις αδυναμίες του.
Με το κατάλληλο νομικό πλαίσιο, με την τεχνολογία αρωγό, με διαβούλευση, με ελέγχους τακτικούς, όχι σε ρόλο μπαμπούλα καταδρομέα, αλλά στο πλαίσιο της ρουτίνας, με ενημέρωση διαρκή, με σήμανση στις προστατευόμενες περιοχές, με ανάρτηση της σχετικής άδειας, με χίλια δυο, μπορούμε να δημιουργήσουμε άλλη νοοτροπία. Το ίδιο ισχύει και με την προστασία των δασών, των προστατευόμενων περιοχών και το μπάχαλο καλά κρατεί εις βάρος των πολιτών, αλλά και όποιου θέλει να είναι σύννομος.
Γιατί η νομοθεσία υπάρχει και σύνταγμα επίσης με δικαιώματα και υποχρεώσεις. Και για τις προστατευόμενες περιοχές υπάρχει νομοθεσία, αλλά ποιος ασχολείται και για την υποβάθμιση του περιβάλλοντος και τα δικαιώματα των πολιτών και για την οικονομική δραστηριότητα σε κάθε περίπτωση.
Το μόνο σίγουρο είναι πως θα πρέπει να τελειώσει αυτή η ιστορία. Η εμπορευματοποίηση των πάντων και κυρίως του δημόσιου χώρου δεν φέρνει την ανάπτυξη, όπως ευαγγελίζονται οι “προοδευτικοί” του επιχειρείν και όσοι κάνουν πως δεν βλέπουν τις λογής λογής παρανομίες επί του αιγιαλού. Βραχυπρόθεσμο κέρδος φέρνει σε όσους δραστηριοποιούνται, το οποίο με τη σειρά του, την επόμενη χρονιά, θα φέρει περισσότερη κατάληψη του δημόσιου χώρου, μεγαλύτερη ανομία, περισσότερη περιβαλλοντική καταστροφή, αφού δεν θα μείνει τετραγωνικό δημόσιου χώρου ακάλυπτο. Έτσι ακριβώς άλλωστε φτάσαμε στο σημείο που βρισκόμαστε τώρα, ξυλάρμενοι χωρίς επιτελικό σχεδιασμό.
Επείγει ωστόσο άπαντες οι φορείς, οι πολίτες, οι νομοθέτες να ασχοληθούμε με το θέμα γιατί είναι θέμα δημοσίου συμφέροντος και ζωτικής σημασίας για την ποιότητα ζωής των πολιτών, αλλά και τόπου ως τουριστικού προορισμού. Η υπερβολή και η άναρχη μαζικότητα δεν ταιριάζει στις Κυκλάδες τουλάχιστον και αυτό δεν είναι οπισθοδρόμηση όπως κάποιοι άσχετοι με τον τουρισμό καγχάζουν ακόμα κι αν ασχολούνται με τον τουρισμό, αλλά το σύγχρονο μοντέλο που απαιτεί η βιωσιμότητα του προορισμού και ενός βίου που δεν μπορεί να είναι αβίωτος για ντόπιους και επισκέπτες.
Ειδικά για αυτούς τους τελευταίους που είναι το…”αντικείμενο του πόθου” της Οικονομίας μας, το κόστος της ισοπέδωσης των πάντων μπορεί να αποβεί μοιραίο για το τί τουρισμό θέλουμε και μέχρι που είμαστε διατεθειμένοι να φτάσουμε για να το πετύχουμε. Αυτό τελευταίο είναι ο σημαντικός παράγοντας στην εξίσωση που θα ορίσει και τον τουρισμό που θα έχουμε στο εγγύς μέλλον-αν δεν αλλάξουμε ρότα-και το κόστος που θα υποστούμε γι’ αυτή την επιλογή μας.
Οπωσδήποτε ο αυτόματος πιλότος με προορισμό το “πάμε κι όπου βγει” δεν μπορεί να είναι η λύση κι αυτό γιατί οι καιροί που ίσως κάτι απέδιδε χωρίς σχεδιασμό έχουν περάσει ανεπιστρεπτί και ήδη για τους οξυδερκείς παρατηρητές χάνουμε ύψος.
Η προσγείωση, αν συνεχίζει η πολιτεία να εθελοτυφλεί καλύπτοντας κάθε αδυναμία σχεδιασμού στα σημαντικά θέματα με επικοινωνιακά τεχνάσματα, πυροτεχνήματα και μέτρα αμφιλεγόμενα, θα την αντιμετωπίσουμε όλοι και το αποτέλεσμα θα είναι οδυνηρό.
Για να προλάβουμε θα πρέπει να σοβαρευτούμε, να οργανωθούμε, να διαβουλευτούμε, να (συν)εργαστούμε-όπου επιβάλλεται- και όλο αυτό είναι το δυσκολότερο των επιτευγμάτων όχι, δυστυχώς, χωρίς εξήγηση. “Είναι βλέπετε και το πολιτικό κόστος”…το οποίο συνήθως πληρώνουμε εμείς, ως πολίτες, για τη συντήρηση στο πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι εκείνων που επιμένουν στον…αυτοσχεδιασμό με τα γνωστά (μη) αποτελέσματα.