Ο Μάρτης φεύγει με υψηλές-ιστορικά υψηλές-θερμοκρασίες για την εποχή. Η ίδια ζέστη φαίνεται πως θα συνεχιστεί, πασπαλισμένη με αφρικανική σκόνη, όπως προβλέπουν οι μετεωρολόγοι και τις επόμενες τρεις μέρες, όπου καταφθάνει ο Απρίλης ο ξανθός με τα ψέματα και τις παπαρούνες.
Οι πρώτοι επισκέπτες έχουν κάνει ήδη την εμφάνισή τους στο νησί. Χτες στο σούπερ μάρκετ οι ντόπιοι ήμασταν μεταξύ φούτερ και ζακέτας, οι δε επισκέπτες μας με σορτς και κοντομάνικο, τα πρώτα μπάνια ξεκίνησαν.
Οι συζητήσεις, όπως είναι αναμενόμενο, περιστρέφονται γύρω από την σεζόν που σιγά-σιγά ξεκινά. Προσδοκίες, προβληματισμοί, τι θα γίνει με το νερό που δεν έχουμε, τι θα γίνει με τους ενδεχόμενους καύσωνες και τις φωτιές. Υπάρχει μια διάχυτη ανησυχία, με τα κόστη, το προσωπικό που δεν βρίσκεται κι αν βρεθεί που θα μείνει. Συνήθως στο τέλος της συζήτησης επικρατεί αυτό που λένε “θετική σκέψη” πως όλα δηλαδή θα πάνε καλά, μ’ ένα μαγικό τρόπο. Γιατί δεν γίνεται να πάνε χάλια. Και δεν είναι μόνο οι πολίτες που σκέφτονται έτσι.
Wishful thinking
Ο πρωθυπουργός τον Σεπτέμβριο του 2023 μετά τον παρατεταμένο καύσωνα και τις φωτιές προκάλεσε αίσθηση με μια δήλωσή του στο Bloomberg: “Ο κόσμος συνεχίζει να απολαμβάνει την καυτή Μεσόγειο” είπε “και θέλουν να έρθουν στη Μεσόγειο και στην Ελλάδα συγκεκριμένα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, γιατί τους αρέσει να περνούν χρόνο στην παραλία. Αν μη τι άλλο, θα έλεγα ότι η κλιματική αλλαγή είναι μια ευκαιρία για εμάς να επεκτείνουμε την τουριστική μας περίοδο».
Ένα μήνα πριν κι ενώ καιγόμασταν ο Κώστας Συνολάκης, πρόεδρος του Ελληνικού Επιστημονικού Συμβουλίου για την Κλιματική Αλλαγή, διαπίστωνε πως «η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου συνεπάγεται λιγότερα πλήθη και λιγότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις». Αληθές, ως έναν βαθμό, αλλά για να έχει πραγματικό αντίκρισμα χρειάζεται σχεδιασμός και η εφαρμογή θα έπρεπε να έχει ξεκινήσει πριν κάτι χρόνια, όχι στο “και πέντε”. Στρατηγικός σχεδιασμός δηλαδή που βασίζεται στο “τι έχουμε και πως θέλουμε να είμαστε” δεν υπήρξε ποτέ, ούτε καν για την ….βαριά παροχή υπηρεσιών της χώρας, ούτε για κάτι άλλο. Είμαστε η χώρα που πρόσφατα διαπιστώσαμε πως ο βιώσιμος τουρισμός μας χρειάζεται αναγέννηση. Είχαμε δηλαδή τέτοιον τουρισμό και τώρα χρειάζεται ρεκτιφιέ.
Η οικονομία, που ως γνωστόν ρυθμίζεται από το αόρατο χέρι της αγοράς, απέκτησε κι άλλον ρυθμιστή, το κλίμα όπως αυτό εξελίσσεται, χωρίς όμως να χρειαστεί να ασχοληθούμε εμείς με τις επιπτώσεις του στην κοινωνία και στην οικονομία στα σοβαρά. Η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου είναι κάτι που θα γίνει αυτόματα, μάθανε πως έχει ζέστη και μας έρχονται νωρίτερα οι επισκέπτες δηλαδή, εμείς είμαστε έτοιμοι να τους υποδεχτούμε (;)
Η οικονομική επιθεώρηση Handelsblatt τον Αύγουστο 2023 σχολίαζε πως “η Ελλάδα βίωσε ένα καλοκαίρι ακραίων καταστάσεων“.
Ο Κώστας Συνολάκης ανέφερε σχολιάζοντας πως αναμένει δραστικές μακροπρόθεσμες συνέπειες για το περιβάλλον: «Εκτιμάται ότι η Μεσόγειος Θάλασσα θα μπορούσε να ανυψωθεί κατά περίπου ένα μέτρο μέχρι το 2100». Οι ελληνικές ακτές θα βρεθούν έτσι αντιμέτωπες με ένα «σημαντικό ζήτημα διάβρωσης ως αποτέλεσμα της ανθρώπινης παρέμβασης και του κακού σχεδιασμού των παράκτιων εγκαταστάσεων» επισήμανε. Και ο σχεδιασμός από μόνος του έγινε, όλοι το ξέρουν αυτό.
Ποιος ζει…ποιος πεθαίνει…
Αν έχω καταλάβει σωστά, παρατηρώντας την διαχείριση που γίνεται στο περιβάλλον και από τις συζητήσεις που λαμβάνω μέρος κατά καιρούς, το 2100 φαντάζει πολύ μακρινό. Για παράδειγμα ο σημερινός 45-50ρης δεν νιώθει ανησυχία για το τι θα κάνει η Μεσόγειος μέχρι το 2100, μέχρι τότε δεν θα ζει, έτσι σκέφτεται. Λες και στο ενδιάμεσο όλα θα ναι πρίμα. Επομένως οι υπόλοιποι που θα ζουν το 2100, ας το λύσουν. Σκέφτεται λοιπόν πως καλύτερα να ζήσει ξέφρενα το σήμερα, για ποια διάβρωση και κλιματική αλλαγή να μιλήσουμε; Και σιγά, δηλαδή, πως ακριβώς διαβρώνονται οι παραλίες από μια στρατιά ομπρέλες σ’ όλο το μήκος τους, από έναν εκβραχισμό βυθού, μια αμμοληψία, ένα χτίσιμο πάνω στην παραλία, μια ισοπέδωση των αμμοθινών, το ξερίζωμα μερικών δέντρων, ένα μπάζωμα εδώ, ένα τσιμέντωμα πιο εκεί κ.ο.κ,; Πως αθα αναπτυχθούμε;
Όταν επιχείρησα κάποτε να εξηγήσω σε γνωστό μου, πως λειτουργεί ο ανθρωπογενής παράγοντας στην υποβάθμιση και καταστροφή του περιβάλλοντος, μου απάντησε πως μια χαρά τα βλέπει, σε 20-30 χρόνια θα ‘χει κλείσει τα μάτια του και καλύτερα να μην ασχολούμαι ούτε εγώ μ’ αυτά και να σκοτίζομαι. Αν γνώριζε τότε την αργκό των ημερών μας, θα μου έλεγε με την ανάλογη κίνηση και ύφος “get a life!” Το τελευταίο προσφέρεται για περιβαλλοντική καμπάνια, τώρα που το σκέφτομαι.
…και φτου κι απ’ την αρχή!
Το καλοκαίρι ήρθε νωρίτερα φέτος. Ακόμα κι αν δεν κρατήσει πολύ αυτή η πρόωρη ζέστη, το Πάσχα πλησιάζει και τα έπιπλα θαλάσσης, μαζί με τις ομπρέλες τους βγαίνουν και παίρνουν τη θέση τους στον ήλιο. Φέτος ένα νέο νομικό πλαίσιο έχει δημιουργηθεί και η αίσθηση είναι πως ουδείς γνωρίζει πως θα λειτουργήσει στις παραλίες. Για παράδειγμα ακόμα δεν γνωρίζουμε ποιες θα είναι απάτητες και ποιες κάργα πατημένες, ενώ η σεζόν ανοίγει. Τι θα γίνει με τις συμβάσεις εκείνων που νοίκιασαν πέρυσι, αλλά φέτος μπορεί η παραλία να θεωρηθεί απάτητη;
Στη Νάξο οι πρώτες ομπρέλες έκαναν την εμφάνισή τους. Το κίνημα πολιτών “Σώστε τις παραλίες της Νάξου” που φέτος αναμένεται να διαδραματίσει ρόλο, όπως και τα κινήματα στα υπόλοιπα νησιά, έκανε την πρώτη του ανάρτηση σχετικά:
“Η σεζόν ξεκινάει με χανγκόβερ από την προηγούμενη. Πώς αλλιώς να χαρακτηρίσουμε την παραλία με τους πακτωμένους πασσάλους, σε σημείο που δεν υπάρχει άδεια παραχώρησης, το μπετοδιάδρομο και το μπετοφράχτη πάνω στις αμμοθίνες;
Λέτε φέτος να συνεννοηθούμε σ αυτό το νησί να το προστατεύσουμε από την αρπαγή των λίγων;”
Δείτε εδώ την ανάρτηση
Οι καιροί είναι αμφίβολο, αν άλλαξαν προς το καλύτερο, τουλάχιστον ως προς την συνειδητοποίηση της κλιματικής αλλαγής. Τα σχόλια κάτω από τη διαβούλευση για το νομοσχέδιο του ΥΠΟΙΚ για τους αιγιαλούς δεν έδειξαν να έχει γίνει κατανοητή η ανάγκη, έστω και της υποτυπώδους προστασίας, ενώ κανείς δεν ξέρει-μπορεί ωστόσο να φανταστεί- τι θα γίνει με τα υποστελεχωμένα τμήματα του κρατικού μηχανισμού που θα πραγματοποιήσουν τους ελέγχους ή θα δεχτούν καταγγελίες μέσα στη σεζόν. Για την Νάξο ειδικά ακούγονται πολλά που θα συμβούν, αλλά η πράξη θα δείξει τελικά, αν θα αποτελέσουμε το σκιάχτρο στο μποστάνι και με ποιον τρόπο.
Μέχρι να γίνει κάτι ουσιαστικό και να αποφασίσουμε τι χώρα θέλουμε να είμαστε, όπως θα έλεγε και ο προαναφερθείς γνωστός μου, “ποιος ζει, ποιος πεθαίνει!”
Ατράνταχτο επιχείρημα, δεν βρίσκετε;
Διαβάστε ακόμα:
Φωτογραφία: Cyclades Open