Γράφει στην rodiaki.gr o Σταμάτης Δανιήλας Καθηγητής Φυσικών Επιστημών και Πληροφορικής
Η παραλία στ’ Αφάντου έλκει ντόπιους και ξένους λουόμενους, αποτελεί περιοχή έντονης επιχειρηματικής δραστηριότητας (εστίασης, διασκέδασης, αναψυχής, διαμονής κ.λπ.), κέντρο αναψυχής, άθλησης αλλά και χαλάρωσης. Εντούτοις, τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει μια θλιβερή εικόνα.
Ένας μέρος της (που τυγχάνει να ανήκει στο μικρό κομμάτι που θα απομείνει εύκολα προσβάσιμο μετά την κατασκευή των μεγάλων τουριστικών μονάδων) παρουσιάζει έντονη διάβρωση. Το πλάτος της παραλίας στο συγκεκριμένο σημείο έχει μειωθεί δραματικά με αποτέλεσμα ο έντονος κυματισμός κάθε χειμώνα να καταστρέφει τον δρόμο και τον πεζόδρομο.
Έναν δρόμο που παρέμενε άθικτος για δεκαετίες και ένα πάχος παραλίας που εκτεινόταν δεκάδες μέτρα κατά το παρελθόν. Ο χώρος παραθερισμού στο σημείο μειώθηκε και τείνει να μοιάζει με λιμάνι. Η παραλία στο σημείο χάθηκε και φαίνεται να παγιώνεται μια μη αναστρέψιμη κατάσταση. Οι ζημιές ανέρχονται σε εκατομμύρια ευρώ.
Αποκαταστάθηκαν δυο – τρεις φορές τα τελευταία χρόνια, αλλά το φαινόμενο επαναλήφθηκε και τώρα απλά γίνονται πρόχειρες προσχώσεις και εκτροπές κυκλοφορίας.
Πλέον ο δρόμος είναι γκρεμισμένος και πρόχειρα σηματοδοτημένος, και σε συνδυασμό με το καταστραμμένο παραλιακό φωτισμό, αποτελεί παγίδα για ατύχημα. Δύο πολυβολεία έχουν αποκαλυφθεί και μετακινηθεί δεκάδες μέτρια μακριά από τη θέση τους και φανερά δεν μπορούν να επιτελέσουν τη δουλειά για την οποία κατασκευάστηκαν. Μια περιοχή αναψυχής και περιπάτου έχει γίνει ένας δρόμος που σου προσφέρει μια έντονη πικρία τουλάχιστον.
Τι φταίει για τη διάβρωση αυτή; Είναι απλά μια τυχαία φυσική διαδικασία; Μήπως είναι αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής ή μήπως είναι κάτι άλλο; Είναι αξιοσημείωτο ότι η περιοχή διάβρωσης είναι μια μικρή περιοχή σε μια παραλία μήκους 3 χιλιομέτρων.
Δεν παρατηρείται πουθενά αλλού στη συγκεκριμένη παραλία, κάτι που μάλλον απαλλάσσει την κλιματική αλλαγή ως αιτία της διάβρωσης.
Επίσης «τυχαίνει» δίπλα ακριβώς στη διάβρωση να βρίσκεται μια προβλήτα που αρχικά κατασκευάστηκε ως μικρή γλίστρα για να κατεβαίνουν βάρκες, κατόπιν ενισχύθηκε και μεγάλωσε σημαντικά αλλά τελευταία έχει καταστραφεί ο διάδρομός της και η μόνη της λειτουργία πλέον είναι ως βατήρας για βουτιές και τόπος για φωτογραφίες.
Μια απλή παρατήρηση δείχνει, ότι η νότια πλευρά της προβλήτας συγκεντρώνει μεγάλες ποσότητες ιζημάτων (άμμο και πέτρες), ενώ η βόρεια παρουσιάζει εμφανές έλλειμμα παραλίας. Επίσης, η απαρχή της διάβρωσης και των προβλημάτων συμπίπτουν χρονικά με την κατασκευή της (το επαληθεύει μια απλή παρατήρηση των δορυφορικών εικόνων). Θα μπορούσε λοιπόν η κύρια αιτία της διάβρωσης να είναι μια ταπεινή προβλήτα;
Είναι εύκολα παρατηρήσιμο, ότι σε περιοχές κοντά σε ανθρώπινες παρεμβάσεις στο παράκτιο περιβάλλον, όπως κοντά σε λιμενικά έργα, μαρίνες, προβλήτες κ.λπ., συναντάται συχνά διάβρωση της ακτογραμμής. Είναι γνωστό στην επιστημονική βιβλιογραφία ότι τέτοιες κατασκευές μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές μεταβολές στην ακτή εμποδίζοντας την ομαλή λειτουργία της παράκτιας ζώνης. Συνήθως, στα ανάντη έργων – εμποδίων, δηλαδή στην κατεύθυνση της ροής των ιζημάτων, παρατηρείται εναπόθεση ιζήματος (προσαμμώσεις).
Αυτό οφείλεται στη μείωση της ταχύτητας ροής κατά μήκος της ακτής λόγω της παρουσίας του έργου και, κατά συνέπεια, στη μείωση της δυνατότητας μεταφοράς του ιζήματος.
Ουσιαστικά, ο πρόβολος αποτελεί ένα εμπόδιο στην κίνηση των ιζημάτων κατά μήκος της ακτής και η μορφή της ακτογραμμής προσαρμόζεται στην παρουσία αυτού του εμποδίου. Στην κατάντη πλευρά του έργου αντίθετα παρατηρείται διάβρωση, καθώς η ποσότητα του ιζήματος που περνά, περιορίζεται σημαντικά. Η παραπάνω περιγραφή του φαινομένου έχει πλήρη εφαρμογή στην περίπτωσή μας, με τα κατάντη να είναι η νότια πλευρά της προβλήτας, απ’ όπου έρχονται οι ισχυροί νοτιάδες τον χειμώνα παρασύροντας τα ιζήματα, και τα ανάντη να είναι η βόρεια πλευρά της.
Επιπλέον, μια προβλήτα αναμορφώνει τα κυματικά δεδομένα της περιοχής, εκτός των άλλων δημιουργεί φαινόμενα περίθλασης που έχουν ως αποτέλεσμα κύματα να έρχονται πλέον κάθετα στα κατάντη και να μεταφέρουν τα ιζήματα (ουσιαστικά την παραλία) προς τον βυθό. Παρατηρείται ρήχωση της παραλίας (όπως επιβεβαιώνεται και από πολλούς κολυμβητές στην περιοχή τ’ Αφάντου), κάτι που μεγαλώνει τον κυματισμό με αποτέλεσμα να είναι πιο αποτελεσματικός στο καταστρεπτικό του έργο τον χειμώνα.
Οι μεταβολές της ακτής που αναφέρθηκαν είναι μακροχρόνιες και αντανακλούν τις μέσες συνθήκες ροής σε ένα παράκτιο περιβάλλον όταν σ’ αυτό γίνουν κάποια τεχνικά έργα. Βραχυπρόθεσμα, παρόλα αυτά, δεν αποκλείεται να εμφανιστούν μεταβολές αντίθετες με αυτές λόγω διαφορετικών στιγμιαίων συνθηκών παράκτιας ροής.
Το φαινόμενο είναι συνηθισμένο και παρατηρείται παντού στον κόσμο και όπως είπαμε, αποτελεί κανόνα στην επιστημονική βιβλιογραφία. Χαρακτηριστικό αντίστοιχο παράδειγμα στην Ελλάδα αποτελεί η παραλία Κάντια στην Αργολίδα που αντιμετώπισε το ίδιο πρόβλημα.
Έρευνα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου κατέδειξε ως αποκλειστικό υπεύθυνο μια αντίστοιχη προβλήτα.
Πώς θα μπορούσε να λυθεί λοιπόν το πρόβλημα; Η προφανής λύση είναι η καταστροφή της προβλήτας (ασχέτως αν έχει άδεια ή όχι). Αν τώρα θέλουμε οπωσδήποτε μια προβλήτα στην περιοχή (αν και υπάρχει αντίστοιχη μερικά χιλιόμετρα παρακάτω – στα Κολύμπια) τότε υπάρχουν κάποιες λύσεις, με τις ανάλογες θυσίες φυσικά.
Η προβλήτα πρέπει να αναμορφωθεί, ώστε κάποια ποσότητα ιζήματος να περνάει κατάντη της κατασκευής (επιλέγοντας ένα κοντότερο μήκος προβόλου ή κατασκευάζοντάς την διαπερατή). Επίσης θεωρητικά, μπορεί να επιλεγεί ένα σύστημα προβόλων που προστατεύει από φαινόμενα διάβρωσης, ένα έργο που απαιτεί όμως μεγάλο κόστος και προσεκτική προκαταρκτική έρευνα, καθώς η πιθανότητα αστοχίας είναι μεγάλη.
Είναι απορίας άξιο, πώς για ένα τόσο σημαντικό θέμα, ένα έργο που προκαλεί μια καταστροφή στο περιβάλλον, στην οικονομία, στις δομές και στη ψυχοσύνθεσή μας, δεν έχει γίνει τίποτα τόσα χρόνια. Γιατί επανειλημμένα χρηματοδοτούνται αδρά έργα αποκατάστασης που ήταν καταδικασμένα να αποτύχουν;
Γιατί για το μικρό συμφέρον μερικών δεκάδων ιδιοκτητών βαρκών (που στο κάτω κάτω δεν τη χρησιμοποιούν πλέον), δυσκολεύεται η πρόσβαση στην παραλία σε χιλιάδες ντόπιους και τουρίστες; Γιατί παρασύρεται ο δήμος σε μια συνεχή εκροή χρημάτων και γιατί (επί χρόνια) δυσφημείται το ντόπιο τουριστικό προϊό επιφέροντας ακόμα περισσότερη οικονομική διαρροή στην κοινωνία;
Ας ελπίσουμε να γίνει κάτι τώρα με τη νέα μελέτη αναμόρφωσης της περιοχής. Τονίζουμε όμως, ότι αν η προβλήτα μείνει ως έχει, είτε το έργο θα καταστραφεί ξανά, είτε αν γίνει αρκετά ισχυρό, η παραλία στην περιοχή θα χαθεί για πάντα και απλά η θάλασσα θα χτυπά τα τσιμέντα. Και όλα αυτά για μια προβλήτα.
Διαβάστε ακόμα:
.