Το 1996 κυκλοφόρησε ο δίσκος του Θάνου Μικρούτσικου «Στου αιώνα την παράγκα». Η εμβληματική φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου «ντύνει» τα τραγούδια του δίσκου μ’ αυτήν τη μοναδική προσέγγιση που είχε πάντα ως ερμηνευτής, άλλοτε εξιστορώντας και άλλοτε μ’ αυτή την επιτακτική αμεσότητα που ξεσηκώνει, ειδικά όταν πρόκειται για τα τραγούδι σε ρυθμό ζεϊμπέκικο.
Οι στίχοι γνωστών και καταξιωμένων στιχουργών (Άλκης Αλκαίος, Κώστας Λαχάς, Λίνα Νικολακοπούλου και Γιώργος Κακουλίδης), η μουσική του Θάνου Μικρούτσικου και ο Δημήτρης Μητροπάνος στην ερμηνεία ήταν η καλύτερη εγγύηση από την αρχή για τον δρόμο της επιτυχίας και πράγματι ο δίσκος γίνεται ένας από τους εμπορικότερους της 20ετίας.
Αν και ο δίσκος είχε αρκετά τραγούδια που ξεχώρισαν, ένα απ’ αυτά έγινε διαχρονική επιτυχία και κυριολεκτικά βρέθηκε στα χείλη όλων μας: Η «Ρόζα».
Τα χείλη μου ξερά και διψασμένα
γυρεύουνε στην άσφαλτο νερό
περνάνε δίπλα μου τα τροχοφόρα
και συ μου λες μας περιμένει η μπόρα
και με τραβάς σε καμπαρέ υγρό
Βαδίζουμε μαζί στον ίδιο δρόμο
μα τα κελιά μας είναι χωριστά
σε πολιτεία μαγική γυρνάμε
δε θέλω πια να μάθω τι ζητάμε
φτάνει να μου χαρίσεις δυο φιλιά
Με παίζεις στη ρουλέτα και με χάνεις
σε ένα παραμύθι εφιαλτικό
φωνή εντόμου τώρα ειν’ η φωνή μου
φυτό αναρριχώμενο η ζωή μου
με κόβεις και με ρίχνεις στο κενό
Πώς η ανάγκη γίνεται ιστορία
πώς η ιστορία γίνεται σιωπή
τι με κοιτάζεις Ρόζα μουδιασμένο
συγχώρα με που δεν καταλαβαίνω
τι λένε τα κομπιούτερς κι οι αριθμοί
Αγάπη μου από κάρβουνο και θειάφι
πώς σ’ έχει αλλάξει έτσι ο καιρός
περνάνε πάνω μας τα τροχοφόρα
και γω μέσ’ στην ομίχλη και τη μπόρα
κοιμάμαι στο πλευρό σου νηστικός
Πώς η ανάγκη γίνεται ιστορία
πώς η ιστορία γίνεται σιωπή
τι με κοιτάζεις Ρόζα μουδιασμένο
συγχώρα με που δεν καταλαβαίνω
τι λένε τα κομπιούτερς κι οι αριθμοί
Η «Ρόζα» έχει την δική της ιστορία και πιθανόν να μην είχε δισκογραφηθεί ποτέ, αν ο παραγωγός Ηλίας Μπενέτος δεν είχε ακούσει και συναισθανθεί το μέγεθός του.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Το 1976 ο Άλκης Αλκαίος δίνει ένα ποίημα στον Θάνο Μικρούτσικο για να το μελοποιήσει. Εκείνος το παίρνει και κάθεται στο πιάνο του, όμως είναι πολύ περασμένη η ώρα και καθώς δεν ήθελε να ενοχλήσει τους γείτονες στην πολυκατοικία που διέμενε, χρησιμοποιεί την σουρντίνα του πιάνου προκειμένου να μειώσει την ένταση στον ήχο και να σκαρώσει την μελωδία που εμπνεύστηκε.
Ο πνιγμένος ήχος του πιάνου όμως δεν βοηθά καθόλου στην ηχογράφηση της μελωδίας, η ηχογράφηση είναι κακή κι έτσι το κομμάτι δεν εντυπωσιάζει κανέναν από τους υποψήφιους καλλιτέχνες που κατά καιρούς κάνουν ακρόαση διάφορων τραγουδιών του Μικρούτσικου. Το προσπερνά αδιάφορα, ακόμα και η Χάρις Αλεξίου που αρνήθηκε να το τραγουδήσει.
Το τραγούδι εξακολουθεί να παραμένει στα αζήτητα, τα χρόνια περνάνε και η «Ρόζα» περιμένει υπομονετικά εκείνον που θα την ανακαλύψει.
Κι ενώ αυτά συμβαίνουν και ο καιρός περνά, ο Θάνος Μικρούτσικος αναλαμβάνει χαρτοφυλάκιο με την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου και γίνεται υπουργός Πολιτισμού.
Με την λήξη της θητείας του επιστρέφει απερίσπαστος στη σύνθεση και αναζητά ερμηνευτή για τον νέο του δίσκο. Ο ερμηνευτής δεν είναι άλλος από τον Δημήτρη Μητροπάνο. Οι δυο τους, όπως όπως αναφέρει η εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» βρέθηκαν από κοντά σε μια τιμητική εκδήλωση που οργάνωσε η εταιρεία για την επιστροφή του Θάνου Μικρούτσικου μετά το πέρας της θητείας του στο υπουργείο Πολιτισμού.
Οι ακροάσεις του υλικού ξεκίνησαν και η «Ρόζα» που περίμενε καρτερικά ν’ αποκτήσει φωνή βγήκε απ’ το συρτάρι για ακόμα μια ακρόαση και υποψηφιότητα για ηχογράφηση.
Ο Ηλίας Μπενέτος έμπειρος παραγωγός, ακούει την «πνιγμένη» ηχογράφηση και επιμένει πως αυτό το τραγούδι πρέπει να ειπωθεί. “Αυτό είναι” θα πει.
Και κάπου εδώ ξεκινά η δεύτερη περιπέτειά της, που παραθέτουμε εδώ όπως στην διηγήθηκε ο ίδιος ο Θάνος Μικρούτσικος στην αυτοβιογραφία του που επιμελήθηκε ο Οδυσσέας Ιωάννου.
«Οι ηχογραφήσεις ξεκίνησαν το καλοκαίρι του 1996. Η «Ρόζα» μας παίδεψε πολύ στο στούντιο. Δεν μπορούσαμε να βρούμε τον τρόπο που θα έπαιζαν τα τύμπανα. Ήμασταν έξι ώρες και προσπαθούσαμε να βρούμε κάτι που θα με ικανοποιούσε. Ντράμερ ήταν ο σπουδαίος μουσικός Νίκος Καπηλίδης» διηγείται ο Μικρούτσικος.
«Δεν ήθελα τα τυπικά χτυπήματα του ζεϊμπέκικου. Κάποια στιγμή ζητάω από τον Καπηλίδη να βγάλει το πουκάμισό του!
-«Σοβαρολογείτε;» με ρωτάει.
-«Απολύτως» του απαντάω.
Βγάζει το πουκάμισο και ζητάω αν υπάρχει στο στούντιο καμιά προβιά για να φορέσει! Προβιά βέβαια δεν βρήκαμε, αλλά λέω στον Καπηλίδη να σκεφτεί ότι είναι ένας Βίκινγκ και να παίξει το κομμάτι όπως θα έπαιζε το ζεϊμπέκικο ένας Βίκινγκ. Τα κατάφερε απόλυτα», θυμάται ο Μικρούτσικος, ενώ αναφέρει πως ο Μητροπάνος δεν μπορούσε επί δύο εβδομάδες να τραγουδήσει λόγω… τρακ!
Η «Ρόζα» βγαίνει απ’ την αφάνεια και γίνεται ένα από τα πιο αγαπημένα ζεϊμπέκικα. Ο Μητροπάνος απογειώνει το τραγούδι με την ερμηνεία του και το τραγούδι γίνεται μεγάλη επιτυχία. Και πως θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά, αφού υπογράφουν Αλκαίος-Μικρούτσικος-Μητροπάνος;
Ο Θάνος Μικρούτσικος έχει ερωτηθεί σε συνεντεύξεις ποια ήταν τελικά η «Ρόζα». Σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «Αυγή» (1/2/2014, Θάνος Μαντζάνας) αναφέρει στο σχετικό ερώτημα :
«Δε θέλησε ποτέ, μα ποτέ, όσες φορές και αν τον ρώτησα να μου πει (σ.σ. ο Άλκης Αλκαίος), αλλά προσωπικά είμαι εκατό τοις εκατό σίγουρος ότι ναι, είναι η Ρόζα Λουξενμπουργκ! Κάποιο πολύ κοντινό του πρόσωπο μου είχε πει ότι κάποτε υπήρχε στην ζωή του μία Ρόζα αλλά για εμένα αναμφίβολα το τραγούδι έχει γραφτεί για την Λούξεμπουργκ.
Το αποδεικνύει νομίζω και ο συγκλονιστικός στίχος «πώς η ανάγκη γίνεται Ιστορία / πώς η Ιστορία γίνεται σιωπή» ο οποίος συνοψίζει την συγκυρία καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο στην ελληνική γλώσσα».
Ευτυχώς για μας, η «Ρόζα» βγήκε απ’ το συρτάρι κι απέκτησε φωνή…
Καλή εβδομάδα!