Άλλη μια ιστορία απ’ τα παλιά δημοσιεύει το «Παλιό Φιλώτι». Προσπαθήστε να μεταφερθείτε νοερά πίσω στο 1926. Τίποτα απ’ όσα ξέρουμε τώρα δεν έχει τη μορφή που γνωρίζουμε στο χωριό μας και επιπλέον το αυτοκίνητο είναι άγνωστο στους περισσότερους κατοίκους του νησιού. Στέκεστε στη Γέφυρα και ξάφνου εμφανίζεται μέσα απ’ την οχλοβοή και τους πανηγυρισμούς των χωριανών το πρώτο αυτοκίνητο…σίγουρα η είδηση της χρονιάς!
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΣΤΟ ΦΙΛΩΤΙ
(του Γεώργιου Ιωάννου Μυκωνιάτη «Γιωργάκη της Μαρούσας»)
Όταν το 1926 οι Φιλωτίτες, με τον παλικαρίσιο τρόπο που τους διακρίνει (τρόπο που μας περιγράφει ο κ. Μανώλης Ψαρράς σε κάποιο λαογραφικό του δημοσίευμα) ενώσανε οδικά το χωριό τους με το εθνικό δίκτυο της Νάξου (με παράκαμψη μέσω Βουρβουριάς – Δαμαριώνα) δεν έμενε παρά να περιμένουν να δούνε το αυτοκίνητο να φθάνει στο Φιλώτι. Κάτι τέτοιο δεν άργησε να γίνει.
Ένα όμορφο δειλινό, δεν θυμάμαι εποχή, αλλά θα πρέπει να ήταν καλοκαίρι και την ώρα που ο ήλιος είχε χαθεί πίσω από την ράχη τ’ Άη Γιαννιού, ένα αυτοκίνητο ξεμπρόβαλε στην Ποδάρα τσ’ Ελιάς και άρχισε να σφυρίζει ασταμάτητα και ρυθμικά. Οι χωριανοί, όταν άκουσαν τα σφυρίγματα και ξέροντας περί τίνος επρόκειτο, κατέβαιναν τρέχοντας από όλα τα σημεία του χωριού προς τη Γέφυρα, η οποία δεν ήταν βέβαια διαμορφωμένη όπως σήμερα. Σε λίγη ώρα ο γύρω χώρος «έγινε πήχτρα» που λέμε.
Στο διάστημα αυτό η πομπή με το αυτοκίνητο είχε περάσει το σημείο όπου σήμερα είναι το εργοστάσιο του Προμπονά και όλο ανηφόριζε. Προπορευότανε τα βιολιά και οι τραγουδιστάδες και ένα πλήθος παιδιών. Ακολουθούσε αργά – αργά το αυτοκίνητο και πιο πίσω αρκετός κόσμος, οι περισσότεροι άνδρες, που είχαν πάει πιο κάτω για να το προϋπαντήσουν.
Σε λίγα λεπτά μπροστά και κάτω από το «νεαρό» Πλάτανο, ήλθε και σταμάτησε το ολοκαίνουργιο αυτοκίνητο που ήταν μάρκας REO. Η ατμόσφαιρα που επικράτησε δεν περιγράφεται. Χειροκροτήματα, ζητωκραυγές, φέσια και τραγιάσκες να πετιούνται στον αέρα, τα βιολιά να παίζουν συνέχεια κι όλοι μαζί, κι ο καθένας χωριστά προσπαθούσαν με τον τρόπο τους να δείξουν τον ενθουσιασμό τους!
Οδηγός και ιδιοκτήτης του νεοφερμένου, σε παρθενικό ταξίδι, αυτοκινήτου ήταν ο μόλις τότε 23 χρονών, ενθουσιώδης και φιλοπρόοδος Φιλωτίτης, ο αείμνηστος Εμμανουήλ Γεωργίου Κατσάνης, ο Κατσανομανώλης (1903 – 1993). Επακολούθησαν κεράσματα και φαγοπότι που είχε οργανώσει η Κοινότητα. Το όνειρο των Φιλωτιτών να έλθει αυτοκίνητο στο χωριό τους είχε γίνει πραγματικότητα!