Όταν ζεις τα γεγονότα δεν συνειδητοποιείς εύκολα την ιστορικότητα που θα έχουν στο μέλλον. Ζεις τα αμοντάριστα πλάνα της Ιστορίας. Μόνο όταν θα έχουν περάσει κάποια χρόνια κοιτάζοντας φωτογραφίες και βίντεο, τότε συνειδητοποιείς καλά, πως όχι μόνο έγιναν τα γεγονότα αυτά, αλλά πως αποτελούσες μέρος τους ενεργά. Η Ιστορία διαβάζεται στο μέλλον, μα για να γραφτεί χρειάζεται να ζεις και να συμμετέχεις ενεργά ως πολίτης στο παρόν. Δεν ξέρω αν πρέπει να πω “ευτυχώς” ή “δυστυχώς”, αλλά από το 2008 και μετά ζήσαμε πολλά ως λαός συμπυκνωμένα σε μικρό για την Ιστορία χρονικό διάστημα.
Το καλοκαίρι του 2023 ζήσαμε κάτι πρωτόγνωρο. Τον ξεσηκωμό των κατοίκων των νησιών απέναντι στην λεηλασία του δημόσιου χώρου, όπως αυτός εκφράστηκε μέσα από τα κινήματα για τις ελεύθερες παραλίες. Ένα ολόκληρο καλοκαίρι οι πολίτες με κινητοποιήσεις ζητούσαν το αυτονόητο: Ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες, προστασία του περιβάλλοντος από την ληστρική εκμετάλλευση του δημόσιου χώρου ως λάφυρο, εφαρμογή της νομιμότητας.
Η Πάρος έκανε την αρχή οργανωμένη και με τεράστια συμμετοχή πολιτών στο κίνημα της. Ακολούθησε η Νάξος και άλλα νησιά, μέχρι που το κίνημα των πολιτών που ονομάστηκε “κίνημα της πετσέτας” στην “μιντιακή” διάλεκτο, εξαπλώθηκε σε όλη τη χώρα. Η φωνή των πολιτών ακούστηκε σ’ όλον τον πλανήτη και τα αφιερώματα από ελληνικά και ξένα Μέσα για την ανάγκη της ελεύθερης πρόσβασης στις παραλίες, την εξοντωτική για το περιβάλλον εμπορευματοποίησή τους, την επιτακτική ανάγκη για την διαφύλαξη των προστατευόμενων περιοχών μονοπώλησε το ενδιαφέρον. Δεν ήταν μόνο οι Κυκλάδες και η Ελλάδα στην ίδια θέση, αλλά και άλλες χώρες όπως η Ισπανία και η Τουρκία.
Η διαμαρτυρίες των πολιτών έδειξαν την αδυναμία του κράτους, αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να εφαρμόσει τον νόμο, όταν απλώς δεν έκανε τα “στραβά μάτια”. Η αδυναμία του κράτους να επιβληθεί μετά από τόσα χρόνια βολικής ασυδοσίας φάνηκε περίτρανα όταν κατά τους ελέγχους του Εισαγγελέα Εφετών Αιγαίου Οδυσσέα Τσορμπατζόγλου στη Νάξο, οι ομπρέλες έβγαιναν και τοποθετούνταν εκ νέου με την αποχώρησή του, πολλές φορές πριν καν εγκαταλείψει την περιοχή. Ολοφάνερη ήταν και η “γύμνια” των υπηρεσιών ελέγχου λόγω υποστελέχωσης.
Οι ελάχιστοι υπάλληλοι δεν προλάβαιναν να ανταποκριθούν επαρκώς στα καταγγελλόμενα σε αυτές. Αποτέλεσμα των γεγονότων του περσινού καλοκαιριού σε θεσμικό επίπεδο είναι η νέα νομοθεσία για αιγιαλούς και παραλίες που είναι αμφίβολο κατά πόσο θα λειτουργήσει υπέρ του ελεύθερου χώρου, υπέρ της διαφύλαξης των προστατευόμενων περιοχών, υπέρ των πολιτών, αυτό όμως είναι κάτι που θα το δούμε φέτος το καλοκαίρι. Οι πολίτες δεν έχουν σκοπό να σιωπήσουν. Άλλωστε στη χώρα μας δεν έχουμε έλλειψη νόμων, έχουμε καταστρατήγηση της εφαρμογής τους.
Το καλοκαίρι του 2023 πέρασε, όμως οι πολίτες δεν σταμάτησαν ν’ ανταμώνουν. Δημιουργήθηκαν εστίες διαλόγου, έγιναν εργαστήρια (βλ. “Δίκτυο Βιώσιμες Κυκλάδες”) που δεν αφορούν αποκλειστικά τις παραλίες, αλλά το σύνολο των πιέσεων που δέχονται οι Κυκλάδες από τον τουρισμό. Υπερδόμηση, υπερτουρισμός, φέρουσα ικανότητα των νησιών, βιωσιμότητα, ποιότητα ζωής, προστασία του περιβάλλοντος, βιοποικιλότητα, ταυτότητα κ.α. μπήκαν στη συζήτηση και στον σχεδιασμό.
Παράλληλα η “Πρωτοβουλία για την Δημοσιογραφία” δημιούργησε τις “Βιώσιμες Κυκλάδες” ένα δημοσιογραφικό εγχείρημα που εστιάζει στα κρίσιμα ζητήματα που αντιμετωπίζει το νησιωτικό σύμπλεγμα του Νοτίου Αιγαίου καθώς βιώνει την πίεση του υπερ-τουρισμού και των επενδύσεων που στοχεύουν να τον εξυπηρετήσουν.
Σκοπός είναι να αναδειχθούν σε βάθος χρόνου διεξοδικά τα πολλαπλά ζητήματα βιωσιμότητας που συνδέονται με τη νέα αυτή φάση στη ζωή των Κυκλάδων, από την αδυναμία ζωτικών υποδομών να ανταπεξέλθουν στην πληθυσμιακή έκρηξη του καλοκαιριού ως τις ελλιπείς δημόσιες υπηρεσίες που είναι διαθέσιμες στους νησιώτες και τα αμέτρητα δημόσια έργα που δεν ολοκληρώθηκαν ποτέ. Μια συμβολή που με έρευνες και δεδομένα θα συνεισφέρει στον προβληματισμό των τοπικών κοινωνιών για το πώς μπορούν να ευημερήσουν χωρίς να θυσιάσουν τη μοναδικότητα των νησιών που τα καθιστά τόσο ελκυστικά ως τουριστικούς προορισμούς.
Τα νησιά των Κυκλάδων, τα μικρά διαμάντια του Αιγαίου, συνεχίζουν να λάμπουν, όμως οι κάτοικοι παραμένουν ανήσυχοι υψώνοντας στεντόρεια τη φωνή. Αν δεν θέλουμε να χαθεί για πάντα η λάμψη και ταυτότητά τους πρέπει να μιλήσουμε, να προτείνουμε και να αντισταθούμε στην σαρωτική επέλαση που μαζί της θα διαλύσει τους τόπους μας και την τοπική οικονομία.
Ο Χρίστος Γεωργούσης αποτυπώνει μέσα στο βιβλίο του “Κίνηση Πολιτών Πάρου, Η μεγάλη εξέγερση του καλοκαιριού 2023″ όλα όσα έγιναν το 2023 στην Πάρο. Το βιβλίο θα παρουσιαστεί μετά τις γιορτές. Μια εξέγερση για τον σεβασμό στους τόπους μας και την αξιοπρέπειά μας.
Γράφει ο Χρίστος Γεωργούσης:
Ένα χρέος στην Πάρο και τους φίλους
Ως χρέος ανέλαβα το βιβλίο αυτό (δεν είναι εύκολο για μένα τώρα) για να τιμήσω το γενναίο νησί και τους σπουδαίους ανθρώπους με τους οποίους συνεργαστήκαμε. Είναι και μέρα του βιβλίου και ευκαιρία να ξαναζήσουμε συγκινητικές στιγμές και μοναδικές εμπειρίες. Η Κίνηση Πολιτών είστε εσείς και οι ενθουσιαστικά σπουδαίοι άνθρωποι που την πλαισίωσαν. Να κάνουμε τη ζωή μας να έχει νόημα, να παλεύουμε να περιορίσουμε το κακό, να κάνουμε το καλό και να το ρίχνουμε στο γιαλό κρατώντας χαμηλούς τόνους και αρνούμενοι να καβαλήσουμε κανένα καλάμι. Η Πάρος αλλά και άλλοι τόποι έχουν μπόλικα. Δεν μάς οδήγησαν στην εξέγερση κακίες, ζήλειες και ανταγωνισμοί, ούτε συνδικαλιστικά αιτήματα. Πήγαμε εκεί αναζητώντας ουσιαστική δημοκρατία και σεβασμό στον πολίτη. Το βιβλίο είναι και για τη νέα γενιά. Ας πράξει αυτή γονιμότερα, φωτεινότερα και καλύτερα. Εμείς πρέπει να διατηρήσουμε την φλόγα της συμμετοχής αναμμένη, να ενδιαφερόμαστε, να μην παραιτούμαστε και να μην περιμένουμε τις όποιες εκλογές για να προωθήσουμε αιτήματα. Οι πολίτες και ιδέες έχουν και απόψεις και δύναμη να τις προωθήσουν. Το βιβλίο θα το παρουσιάσουμε μετά τις γιορτές και βλέπουμε τι καλύτερο θα μπορούσαμε να κάνουμε για την Πάρο και τη χώρα ολόκληρη. Μέσα στα μπερδέματα που ζούμε σήμερα δεν πρέπει να ξεχάσουμε ότι πρώτο αίτημα είναι να γίνουμε πιο καλοί άνθρωποι, πιο ζεστοί με τους ανθρώπους, πιο συγγενείς. Υποκύψαμε πολύ σε ζητήματα ποσότητας και ξεχάσαμε την ποιότητα και την ανθρωπιά. “Ουδέν γλυκύτερον πατρίδος αίης” είπε πριν 2.700 χρόνια ο Όμηρος και τη φιλοπατρία δεν πρέπει να την κάνουμε παραταξιακή αγάπη αλλά πραγματικό ενδιαφέρον. Και τους ανθρώπους να μην τους ξεχνούμε με τα χίλια τους προβλήματα.
Το παρόν βιβλίο αφιερώνεται όπως πάντα στην Δήμητρα, στην Κατερίνα και το Γιάννη και στην εγγονή μου Δήμητρα που έλαβε μέρος στα δύο της χρόνια σε όλες τις εκδηλώσεις του καλοκαιριού του 2023.
Στην Αίγλη, την Μαρίνα και την Λουΐζα Μπρούσκου.
Στην Φωτεινή Μητσώνη και την κόρη της Ευανθία.
Στον Κοσμά Σιδηρόπουλο.
Στην Έφη των Σερρών και την υπεύθυνη του τυπογραφείου Δέσποινα Μαντοπούλου.
Στην Ισπανίδα Στέλλα Τσερβέλο και στη Γαλλίδα Γιασμίν.
Στους πάντες που έλαβαν μέρος στα εκρηκτικά αυτά γεγονότα της τρέχουσας ιστορίας της Πάρου. Στους χιλιάδες που διάβασαν τα κείμενά μου τον καιρό της εξέγερσης.Αφιερώνεται επίσης στην μνήμη του Σωτήρη Καστρουνή, αληθινού τρυφερού επαναστάτη της Πάρου, που απεβίωσε ενώ το βιβλίο ήταν στο τυπογραφείο. Η μοναξιά και η θλίψη μας δεν περιγράφεται. Γιατί ήταν μέρος της ψυχής των Πολιτών.
.
Φωτογραφία: Κίνηση Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες | Save Paros Beaches