Το αυταρχικό, τιμωρητικό και αντιεπιστημονικό του πρόσωπο φανέρωσε χθες ο πρωθυπουργός της χώρας, Κυριάκος Μητσοτάκης, στη ΔΕΘ, εξαγγέλλοντας την υπαγωγή του Εθνικού Αστεροσκοπείου και της ΕΜΥ στην Πολιτική Προστασία. Η εξέλιξη αυτή έρχεται ως συνέπεια του «πολέμου» των τελευταίων εβδομάδων ενάντια στους επιστήμονες των δύο φορέων (ειδικά του πρώτου), οι οποίοι, απλώς παραθέτοντας επιστημονικά δεδομένα τόσο για τις καταστροφικές πυρκαγιές όσο και για τις πλημμύρες, εξέθεσαν ανεπανόρθωτα το κυβερνητικό αφήγημα.
Πρόκειται για ξεκάθαρη απόπειρα λογοκρισίας και χειραγώγησης της επιστημονικής γνώσης. Η κυβέρνηση επιχειρεί να βάλει τέλος στις επιστημονικές ανακοινώσεις που την εκθέτουν, αλλά και να στείλει ένα μήνυμα παραδειγματισμού στο τι μπορεί να «πάθει» όποιος αμφισβητεί την «αυθεντία» της στη διαχείριση κρίσεων.
Όπως αποδείχθηκε, ο Κυριάκος Μητσοτάκης υιοθέτησε πλήρως τα πρόσφατα αντιεπιστημονικά παραληρήματα στελεχών της Ν.Δ. Υπενθυμίζεται πως «προπαγάνδα των αριθμών» είχε χαρακτηρίσει η υφυπουργός Μετανάστευσης, Σοφία Βούλτεψη, στοιχεία που αναρτήθηκαν από το Αστεροσκοπείο Αθηνών/Meteo και ανέφεραν ότι με 52% λιγότερες δασικές πυρκαγιές σημειώθηκε 195% αύξηση των καμένων εκτάσεων, ενώ ο Έβρος καιγόταν για 10η μέρα τότε. Ο δε Στέλιος Πέτσας στοχοποίησε ανοιχτά το Αστεροσκοπείο λέγοντας: «Ξέρετε τι βλέπω; Και δεν το βλέπω τώρα, το βλέπω από την εποχή που είχαμε χιονοπτώσεις και πλημμυρικά φαινόμενα, βλέπω μια πολιτικοποίηση του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, που δε μου αρέσει καθόλου… Δεν είναι η πρώτη φορά».
Θυμίζουμε πως το Εθνικό Αστεροσκοπείο αποδεδειγμένα είχε δώσει πρόγνωση για ακραία καιρικά φαινόμενα στην περιοχή της Θεσσαλίας. Συγκεκριμένα, στις 3/9 παρουσίασε προγνωστικά δεδομένα που έδειχναν πως μια μεγάλη περιοχή της Θεσσαλίας θα δεχθεί περισσότερα από 200 mm βροχής, με μέγιστες τιμές άνω των 500 mm στις ορεινές περιοχές. Το μεσημέρι της Δευτέρας 4/9, η πρόγνωση αυτή επικαιροποιήθηκε επί το δυσμενέστερο και έγινε πιο συγκεκριμένη, τόσο για την Καρδίτσα όσο και για το Πήλιο. Tελικά, το χτύπημα της κακοκαιρίας ήταν σφοδρότατο και είχε προβλεφθεί με εξαιρετική ακρίβεια, όμως στον Παλαμά και στα γύρω χωριά, η κυβέρνηση του 112 έστειλε μήνυμα όταν όλα είχαν τελειώσει!
Στις αρχές Αυγούστου, έρευνα του MIIR και της «Εφ.Συν.» είχε δείξει πως και ο περίφημος χάρτης πρόβλεψης κινδύνου πυρκαγιάς, τον οποίο εκδίδει καθημερινά η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας (ΓΓΠΠ), με μάλλον αδιαφανή τρόπο και ο οποίος αποτελεί τη βάση του επιχειρησιακού σχεδιασμού του Πυροσβεστικού Σώματος, είναι ανεπαρκής. Σε εκείνη την έρευνα, είχε φανεί πως τα τελευταία χρόνια -επί κυβέρνησης Ν.Δ.- η Πολιτική Προστασία αγνοούσε συστηματικά το Εθνικό Αστεροσκοπείο, το οποίο μεταξύ άλλων είχε αναπτύξει και το πρωτοποριακό σύστημα πρόγνωσης της εξάπλωσης μετώπου δασικής πυρκαγιάς IRIS. Τώρα, εκδικητικά, η κυβέρνηση επιχειρεί να πάρει υπό την… προστασία της έναν ανεξάρτητο φορέα που αποτελεί το πρώτο ερευνητικό κέντρο του νεότερου ελληνικού κράτους.
Σημειώνεται πως μέχρι σήμερα το Αστεροσκοπείο είχε εποπτεύοντα φορέα τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ) του υπουργείου Ανάπτυξης, όπως το ίδιο ισχύει για πλήθος άλλων ερευνητικών φορέων. Ενδεικτικά αναφέρουμε: το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, το Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης/ΕΚΕΤΑ, το ΕΛΚΕΘΕ, το Ινστιτούτο Παστέρ, το ΙΤΕ κ.ά. Άραγε, θα υπαχθούν και αυτοί οι φορείς στην Πολιτική Προστασία; Και ποιος θα αποφασίζει για τα κονδύλια χρηματοδότησης των ερευνών;
Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Εφ.Συν.», στελέχη της ΓΓΕΚ είχαν παντελή άγνοια για τις κυβερνητικές αποφάσεις που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ. Είναι δεδομένο πως προκύπτουν σοβαρά ερωτήματα για το αυτοδιοίκητο του Εθνικού Αστεροσκοπείου, του οποίου τα μέλη και οι ερευνητές καταλαμβάνουν θέσεις μονάχα με ακαδημαϊκά κριτήρια. Μετά τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού, θα υπάρξει άμεσα έκτακτη σύγκληση του Δ.Σ. του οργανισμού για να καθοριστεί η στάση του.
Δεν είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται η απόπειρα πολιτικού ελέγχου του Αστεροσκοπείου. Το 2021, μετά τον «Ιανό», η κυβέρνηση ήταν οργισμένη με τους μετεωρολόγους που δεν αναπαρήγαγαν το κυβερνητικό αφήγημα περί πολύ ισχυρών ανέμων και είχε ανοίξει πάλι η σχετική κουβέντα για υπαγωγή του Αστεροσκοπείου στην Πολιτική Προστασία.
Όπως αποκαλύπτει σε χθεσινή του δήλωση ο διευθυντής και πρόεδρος του Δ.Σ. του Αστεροσκοπείου (ΕΑΑ), Μανώλης Πλειώνης, επί τρία χρόνια δεν έχει ενεργοποιηθεί ακόμα η σύσταση συμβουλευτικής επιτροπής της Π.Π. στην οποία συμμετέχουν οι ερευνητικοί φορείς και ΑΕΙ που παράγουν υπηρεσίες σχετικές με την Πολιτική Προστασία, παρότι είχε προβλεφθεί στον Ν.4662/2020.
Στη δήλωσή του ο κ. Πλειώνης ξεκαθαρίζει πως η χθεσινή εξαγγελία βρίσκει αντίθετο το Αστεροσκοπείο Αθηνών. «Ο κάθε φορέας όμως από το δικό του μετερίζι[..] αλλιώς είναι πιθανό να οδηγηθούμε πάλι σε αναποτελεσματικότητα, ανεξάρτητα από τις προθέσεις» επισημαίνει. Ο ίδιος ζητά άμεσα συνάντηση με τον πρωθυπουργό «για να τον ενημερώσω για τις επανειλημμένες προσπάθειές μου να υπογραφεί μνημόνιο συνεργασίας με το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας ήδη από τις αρχές του 2022 και να του εκθέσω τις απόψεις μου για το πώς θα μπορούσε η ενεργοποίηση του άρθρου 41 του Ν.4662/2020 (νόμος για την Πολιτική Προστασία) και του άρθρου 25 του Ν.4936/2022 (Κλιματικός νόμος) να αποτελέσει την απαραίτητη θεσμική βάση για ουσιαστική και αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ των επιστημονικών φορέων -και του ΕΑΑ φυσικά- με το υπουργείο Κ.Κ.&Π.Π., χωρίς να χρειάζεται η υπαγωγή του ΕΑΑ στο υπουργείο αυτό». Θυμίζει, δε, πως «ήταν και είναι στόχος μας η στενή συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και ότι «αυτό μπορεί να γίνει με προγραμματική συμφωνία ή/και με μνημόνιο συνεργασίας, όπως συστηματικά κάνουν και άλλα ερευνητικά κέντρα με αντίστοιχα υπουργεία της θεματικής τους συνάφειας (π.χ. το ΕΛΚΕΘΕ με το υπ. Ναυτιλίας)».
Φίμωση και λαϊκισμός
«Είναι προφανές ότι ο κ. Μητσοτάκης δεν έχει καμία πρόθεση να συνεργαστεί με τους επιστήμονες στην αντιμετώπιση των ακραίων καιρικών φαινομένων, αλλά μόνος στόχος του είναι να τους φιμώσει, ώστε να μην εκθέτουν με τις προειδοποιήσεις τους την κυβέρνησή του. Αυτός είναι ο δήθεν εκσυγχρονιστής και φιλελεύθερος κ. Μητσοτάκης», σχολίασε ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, Στέργιος Καλπάκης.
Σε ανακοίνωσή του το ΠΑΣΟΚ αναφέρει πως η «απόφαση του πρωθυπουργού να υπαχθούν στην Πολιτική Προστασία οι επιστημονικοί φορείς που ανέδειξαν τη γύμνια τού εν λόγω υπουργείου κατά τη διαχείριση των πυρκαγιών και των πλημμυρών, είναι αποκαλυπτική των πραγματικών προθέσεων και του πολιτικού λαϊκισμού του κ. Μητσοτάκη».
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών/Κώστας Ζαφειρόπουλος
📸Michael Dziedzic/Unsplash