Η Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το Τουρκικό Κράτος καθιερώθηκε με ομόφωνη απόφαση της Βουλής των Ελλήνων στις 24 Σεπτεμβρίου 1998 και τιμάται κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου.
Όπως αναφέρει το sansimera.gr την πρωτοβουλία είχαν τρεις βουλευτές του ΠΑΣΟΚ με μικρασιατική καταγωγή, ο Γιάννης Καψής, ο Γιάννης Διαμαντίδης και ο Γιάννης Χαραλάμπους, οι οποίοι κατέθεσαν τη σχετική πρόταση νόμου στις 12 Μαΐου 1997.
Η Νίκη Κεφαλά, γεωπόνος και κάτοικος Νάξου εδώ και αρκετά χρόνια πια θυμάται τις ρίζες των προγόνων της και τις δικές της ρίζες. Η ίδια επισκέφτηκε πρόσφατα τα Βουρλά, τον προγονικό τόπο. Στο πραγματικά συγκινητικό κείμενό της δεν ωραιοποιεί την πραγματικότητα, ούτε για τον διωγμό των Μικρασιατών από τον τόπο τους τον πνιγμένο στο αίμα και στο δάκρυ, ούτε για την “υποδοχή” τους στην Μεγάλη Ελλάδα. Απ’ τα Βουρλά της Μικράς Ασίας στα προσφυγικά της Καισαριανής κι από το Near East όπου σμίξανε οι γονείς της στη Νάξο δεν παύει να κουβαλά μέσα της την παράδοση και τον πολιτισμό, αλλά και την περηφάνεια όπως πέρασε από γενιά σε γενιά έναν αιώνα τώρα. Όπως γράφει και η ίδια άλλωστε “και το ταξίδι στη μνήμη, όχι στη λήθη, στο φως, όχι στα σκοτάδια, καλά κρατεί…”
Το κείμενο της Νίκης Κεφαλά που ακολουθεί ίσως σας θυμίσει μια ι ιστορία δική σας. Αλλωστε η “μοίρα” των ανθρώπων, όπου γης, είναι κοινή…γιατί οι άνθρωποι έχουν περισσότερα κοινά να μοιραστούν, απ’ αυτά που τους χωρίζουν.
14 του Σεπτέμβρη σήμερα, του Σταυρού!
Του θρησκευτικού συμβόλου… κι αυτού, που ο καθένας κουβαλάει στη πλάτη βαδίζοντας προς τους σταυρωτές του…
Ημέρα μνήμης για μας τους Μικρασιάτες, τους ξενομερίτες, τους “τουρκόσπορους”!
Έτσι μας “υποδέχτηκαν”!…
Ημέρα μνήμης για μας τους Μικρασιάτες, τους Ίωνες, τους Έλληνες του πολιτισμού, της ευμάρειας και της προόδου!
Έτσι συστηθήκαμε!…
Όλοι εκείνοι που έζησαν την καταστροφή, τον θάνατο, τον διωγμό, την ορφάνια, την προσφυγιά, δεν είναι πιά μαζί μας με σάρκα και οστά, κυλάνε όμως στο αίμα μας, όπως κι η χαμένη μας πατρίδα!
Οι παππούδες μας, οι γονείς μας, ανέστιοι, κατατρεγμένοι στο τόπο τους, διωγμένοι και από τις δυο πλευρές του Αιγαίου, βρήκαν πόρτες κλειστές, ήρθαν αντιμέτωποι με την χλεύη και την εκμετάλλευση, ταπεινώθηκαν για να επιβιώσουν και να σώσουν τα παιδιά τους, αναμετρήθηκαν με την “ξενοφοβία”…
Σηκώθηκαν όμως!
Στάθηκαν στα γυμνά τους πόδια, τίναξαν γρήγορα τη λάσπη από τα σκισμένα ρούχα τους, έβαλαν μπρος μυαλό και σώμα και προχώρησαν ποτίζοντας ιδρώτα και αίμα τούτα τα χώματα της “από δω μεριάς”!
Κοίταξαν περήφανα τον ήλιο κατάματα, σκούπισαν την “σκόνη” που τους άφησαν στην εξώπορτα της προσφυγικής παράγκας και συμφιλιώθηκαν με τη νέα τους ζωή…
Ποτέ δεν ξέχασαν!
Η γλώσσα τους παντρεμένη με την γλώσσα του τόπου που άφησαν, μπαινοβγαίνει ως σήμερα στα στόματα των παιδιών τους, τα τραγούδια τους ακούγονται με τα μάτια κλειστά, για να φτάσει ίσαμε την ψυχή ο πόνος κι η χαρά, οι χοροί τους γίνονται γητευτές του έρωτα…
Κι οι γεύσεις! Αχ, αυτές οι γεύσεις, που οι μάνες ανακατεύοντας δάκρυα και μπαχαρικά στις φτωχικές εστίες, έκρυψαν κάτω από τη γλώσσα των παιδιών τους σε ένα ατελείωτο παιχνίδι “αιχμαλωσίας” και “παράδοσης”!
Στα προσφυγικά της Καισαριανής μεγάλωσε κι ο πατέρας μου -γεννημένος το ´21- και κάπως έτσι ξεκίνησε η ζωή του στη Μεγάλη Ελλάδα, χωρίς πατέρα και με μια μάνα που έπρεπε να θρέψει τρία παιδιά, να γεννήσει αυτό που κουβάλαγε στη κοιλιά και να κλάψει ακόμα ένα που χάθηκε μέσα στον χαμό της φυγής…
Αγωνιστής ο ίδιος από κούνια, τύλιξε τη ζωή σε μια κόλλα χαρτί!
Στην άλλη μεριά της λεωφόρου, κοντά στο γήπεδο της Near East, εγκαταστάθηκαν αργότερα και οι γονείς της μάνας μου, εκείνη γεννήθηκε εδώ κάποια χρόνια μετά …
Απλώνεις το χέρι κι ακουμπάς το χθες, ανασκαλεύεις τα χρόνια που πέρασαν σε μια πατρίδα ταλανισμένη και ταλαντευόμενη εδώ στο πάτο της Ευρώπης, έρχεσαι πρόσωπο με πρόσωπο με το σήμερα…
101 χρόνια μετά από το 1922 στέκομαι εδώ, αιωρούμενη, επιμένοντας να θυμάμαι, να τιμώ, να λυπάμαι, αλλά και να ντρέπομαι κάθε φορά που ζωντανεύουν μπροστά μου, σε τούτες τις μέρες, εικόνες προσφυγιάς!
Στα δικά μου χέρια το “Νούμερο 31328” του Η. Βενέζη έπεσε νωρίς, όπως και τα “Ματωμένα Χώματα” της Δ. Σωτηρίου…
Λογοτεχνία και Ιστορία μαζί!
«Λαός που ξεχνάει την Ιστορία του είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει!» μου σφύριξαν πολλές φορές στο αυτί…
«Το νου σου σε αυτούς που έρχονται φορώντας το μανδύα του Σωτήρα!» ακουγόταν ξανά και ξανά από τους δικούς…
Περπατώντας σήμερα στα Άγια Χώματα της Μικράς Ασίας, στα Βουρλά, στο Κιρκιντζέ, στο Αϊβαλί, στη Πέργαμο, στη Σμύρνη, μια προσκυνήτρια που ψάχνει στα κύματα και στον αέρα ένα σημάδι της γενιάς της, τα βήματα μου πότε-πότε βαραίνουν, τα μάτια θολώνουν, η καρδιά σφίγγεται στις μνήμες και στις αφηγήσεις που επιμένει να κρατάει φυλαχτό…
Και είναι η ίδια καρδιά που θέλει να βάλει λευκά φτερά, σαν εκείνα που φοράει το «Γειτονάκι», ο φίλος μου ο ερωδιός στη Λαγκούνα και να πετάει κάθε πρωί καρσί στα Βουρλά…
Για ένα καφεδάκι μερακλίδικο στη μικρή πλατεία και πριν ανεβεί ο ήλιος, καρσί στη Πορτάρα…
Και το ταξίδι στη μνήμη, όχι στη λήθη, στο φως, όχι στα σκοτάδια, καλά κρατεί…