Από μικρό παιδί, το κλείσιμο των σχολείων ισοδυναμούσε με την έξοδο στη θάλασσα. Μεγάλωνα τα καλοκαίρια χρόνο με το χρόνο με την προσμονή για την ώρα που οι μεγαλύτεροι θα έδιναν το σύνθημα “Ετοιμαστείτε, πάμε για μπάνιο”. Θάλασσα και υπέροχες παραλίες έχει γύρω-γύρω η Νάξος, όμως μια ήταν για μένα πάντα η θάλασσα και η παραλία της: “Εδώ μπροστά”. Αυτό μεταφράζεται σε μια μεγάλη σε μήκος παραλία με σιμιγδαλένια ψιλή και πεντακάθαρη άμμο, που ξεκινά από το Καστράκι (Σαχάρα) και φτάνει μέχρι τη Μ. Βίγλα
Έχοντας την τύχη να είμαι κοντά της σε απόσταση πηγαίναμε όλο το πιτσιρικομάνι στην παραλία με τα πόδια, ακριβώς στη μέση της και καθόμασταν για ώρες.
Εκεί στις αμμοθίνες και πίσω απ’ αυτές, από τα τέλη του Ιούλη μέχρι τον Αύγουστο φύτρωναν τα κρινάκια. Λευκά με μεθυστικό άρωμα. Δάσος από κρινάκια μοσχομύριζαν και η ευωδιά τους σκόρπιζε με τον άνεμο δίνοντας στην παραλία μας μια άλλη μαγική διάσταση.
Η παραλία μας.
Όχι με την έννοια της ιδιοκτησίας, αλλά κομμάτι από μας κι εμείς δικό της. Χωρίς αυτήν ήταν αδύνατον να υπάρξει καλοκαίρι.
Από παιδί θυμάμαι πως ο κανόνας, όσον αφορά τα κρινάκια ήταν αυστηρός. Δεν τα ξεριζώνουμε, δεν τα πειράζουμε γιατί είναι σπάνια.
Όλο τον καιρό στέκονταν εκεί, μπηγμένα μέσα στην καυτή άμμο με φύλλα ξερά κι όταν έφτανε ο καιρός τους μεταμορφώνονταν απ’ τη μια μέρα στην άλλη. Μπουμπούκιαζαν και άνθιζαν κατάλευκα σκορπώντας ένα άρωμα που όμοιό του δεν υπήρχε πουθενά.
Πολλά χρόνια αργότερα θα ανακάλυπτα πως η παραλία μας-όπως και ένα μεγάλο μέρος του νησιού- ανήκει ολόκληρη σε προστατευόμενη περιοχή Natura και πως τα κρινάκια είναι κι αυτά προστατευόμενο είδος, γιατί είναι υπό εξαφάνιση. Το Συμβούλιο της Ευρώπης χαρακτηρίζοντας το αγριολούλουδο ως σπάνιο και απειλούμενο είδος πρότεινε την οριοθέτηση και την προστασία των περιοχών όπου φύεται, την απαγόρευση κάθε δραστηριότητας που διαταράσσει τους αμμόλοφους, που είναι βιότοπος τους και την απαγόρευση, ακόμη και του καθαρισμού των ακτών με εργαλεία που ανακατεύουν την άμμο. Και φυσικά, δεν φύεται μόνο στην παραλία “εδώ μπροστά”, αλλά και στις υπόλοιπες που έχουν μεγαλύτερη “ανάπτυξη”.
Ψάχνοντας στη συνέχεια βρήκα πολλές πληροφορίες και για τα ίδια τα κρινάκια. Pancratium maritimum. Κρίνος της θάλασσας φυτό το οποίο απαντά γύρω από τις ακτές της Μεσογείου. Το όνομα Pancratium (Παγκράτιο) προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις “παν – κραταιός” που σημαίνει “όλο δύναμη”, και πιθανόν αναφέρεται στην αντοχή του φυτού που μπορεί να επιβιώσει σε ακραία κλίματα.
Στην Ελλάδα, αναφορές για την παρουσία του είδους υπάρχουν ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους. Οι Μινωίτες το θεωρούσαν ιερό λουλούδι και τη πίστη και αγάπη τους την εξέφρασαν σε ζωγραφικές παραστάσεις, που θαυμάζει η ανθρωπότητα. Οι Αιγαιοπελαγίτες ακόμη διακοσμούσαν με τον θαλάσσιο κρίνο τα πλοία τους. Στη Θήρα, με επιρροές από το μινωικό πολιτισμό, διασώθηκαν, προστατευμένες από την τέφρα του ηφαιστείου, υπέροχες τοιχογραφίες με θαλάσσιους κρίνους.
Ακρωτήρι Θήρας, Δωμάτιο Δ2, Συγκρότημα Δ. Υστεροκυκλαδική Ι περίοδος (περίπου 1600 π.Χ.). Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Σε πιάνει δέος και μόνο που σκέφτεσαι πόσες χιλιάδες χρόνια κρατά αυτό το όμορφο λουλούδι και πόση προστιθέμενη αξία δίνει στις παραλίες του νησιού μας. Πόση αξία δίνουν οι αμμόλοφοι, οι λιμνοθάλασσες, η χλωρίδα και πανίδα του τόπου μας.
Αλλού θα έκαναν μπαντιέρα την ύπαρξη των κρίνων, θα φρόντιζαν να τα προστατέψουν, να τα αναδείξουν και θα καμάρωναν γι’ αυτά.
Αλλού.
Εδώ όμως όχι.
Παντού, όπου φύεται περνά και σαρώνει η “ανάπτυξη” ο ζωτικός τους χώρος εξαφανίζεται και σιγά σιγά λιγοστεύουν κι αυτά. Φέτος με αφορμή τα κινήματα των πολιτών για ελεύθερες παραλίες εκατοντάδες φωτογραφίες δείχνουν τη μείωση του αριθμού τους καθώς τα βλέπουμε να προσπαθούν να πάρουν ανάσα κάτω από ξύλινους διάδρομους, ξαπλώστρες και άλλες κατασκευές.
Χτες το πρωί έλαβα ένα μήνυμα από τον ξάδερφό μου, που κάθε καλοκαίρι συνεχίζει κι αυτός, να κάνει μπάνιο εκεί που έμαθε από παιδί να κολυμπά ερχόμενος από Αθήνα.
“Παλιά καθόμουν στη θάλασσα…και με το βοριά μυρίζανε τα κρινάκια…τώρα μυρίζουν οι εξατμίσεις των ανόητων που τα πατάνε…και βγάζουν φωτογραφίες με τις γουρούνες και τα 4×4…να θυμούνται τη βλακεία τους…τα κρινάκια δεν τα βγάζει κάνεις φωτογραφία…σε λίγα χρόνια θα έχουν χαθεί” έλεγε το μήνυμα και συνοδεύονταν από τις σχετικές φωτογραφίες.
Τα τετράτροχα μπαίνουν στην παχιά άμμο και διαλύουν τα πάντα. Ούτε περίφραξη, ούτε ενημερωτικές πινακίδες, τίποτα δεν υπάρχει που να εξηγεί γιατί αυτό απαγορεύεται.
Ξέφραγο αμπέλι.
Σήμερα άλλος ξάδερφος έστειλε μήνυμα και φωτογραφίες: “Ο μ…ς της ημέρας και τα κρινάκια που αντιστέκονται” έγραφε η λεζάντα.
Η περιοχή φυσικά -και-εδώ δεν θα μείνει αναξιοποίητη. Ήδη έχουν γίνει αγορές, ήδη ετοιμάζονται ξενοδοχεία από σοβαρούς παίκτες, αλλά και μικρότερους.
Ήδη φτάσαμε στο 2023 και ακόμα δεν έχουν οριστεί ΠΔ που να ορίζουν τί γίνεται και τι δεν γίνεται μέσα σε προστατευόμενες περιοχές Natura, ήδη η χώρα μας έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο γιατί ακόμα και οι αδειοδοτήσεις που γίνονται εντός των περιοχών Νatura παραβιάζουν τις σχετικές οδηγίες. Έτσι πληρώνουμε πρόστιμο ως χώρα για κάτι που έχουμε και είναι μοναδικό και ο φόβος είναι πως όταν ΘΑ αποφασίσουν να ενεργοποιήσουν τα Προεδρικά Διατάγματα όταν οι περιοχές αυτές θα είναι κατεστραμμένες, άρα άνευ αντικειμένου προστασίας.
Τόσο καλά.
Πολύ φοβάμαι πως δεν θ’ αφήσουμε τίποτα στις επόμενες γενιές απ’ αυτά που εμείς γνωρίσαμε.
Διαβάζοντας εδώ κι εκεί σχόλια, παρατηρώ μια (ηθελημένη) άγνοια που πραγματικά με συντρίβει. Άγνοια ακόμα και για τον ίδιο τον τουρισμό που αποτελεί την κύρια πηγή εσόδων και την διαχείρισή του. Θέματα που μονοπωλούν παγκόσμια τις συζητήσεις, απασχολούν με έρευνες επιστημονικό προσωπικό σε διεθνές επίπεδο, αναζήτηση λύσεων για βιωσιμότητα, φέρουσα ικανότητα, περιβαλλοντικό αποτύπωμα, όλα όσα επιβάλλεται να χρησιμοποιήσουμε και να εντάξουμε στο οπλοστάσιό μας για να εκσυγχρονίσουμε κατάλληλα την παροχή υπηρεσιών μας, όπου η προστασία του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων είναι αιχμή του δόρατος, προσπερνιόνται ωσάν να είναι τα λόγια ανόητων, που δεν ξέρουν τι λένε.
Ασχολούνται οι tour operators, κάνουν έρευνες, ζητούν από τους πελάτες τους να απαντήσουν σε πολύ συγκεκριμένα ερωτηματολόγια, για να χαράξουν στρατηγική, οι μελλοντικοί επισκέπτες ζητούν προορισμούς που να σέβονται το περιβάλλον-άρα και τον εαυτό τους-αλλά οι διαχειριστές τον χαβά τους, τόσο σε κεντρικό, όσο και σε τοπικό επίπεδο.
“Βούλιαξε το νησί από κόσμο” λένε και θέλουν να βουλιάξει κι άλλο, χωρίς να αντιλαμβάνονται πως χωρίς σχεδιασμό, όραμα και στρατηγική, χωρίς εργαλεία και προστασία, θα βουλιάξει πραγματικά και δεν θα αναδυθεί ξανά, παίρνοντας μαζί του και τους ίδιους.
Επιπλέον, όποιος κρούει τον κώδωνα του κινδύνου αυτόματα είναι εχθρός και έχει σκοτεινές προθέσεις. Δηλαδή μαζευτήκαν καθηγητές, επιστήμονες ειδικοί, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού, οι ίδιοι οι επισκέπτες, οι πολίτες ανά τον κόσμο και συνωμότησαν λέγοντας “ας στήσουμε ένα παραμύθι για φέρουσα ικανότητα και προστασία πόρων και περιβάλλοντος για να βυθίσουμε τον τουρισμό του ‘χ’ νησιού, στην τάδε περιοχή”. Τέτοια τύφλωση πραγματικά δεν έχει εξήγηση! (;)
Η Ιταλία και η Ισπανία είναι στα κάγκελα, η Βενετία εφαρμόζει μέτρα όπως και άλλοι προορισμοί, οι πολίτες διαμαρτύρονται, οι αρχές προσπαθούν να συντονιστούν έχοντας περάσει ήδη η λαίλαπα που έχει τσουρουφλίσει γούνες και στην Ελλάδα όποιος μιλήσει για εξορθολογισμό και διαχείριση είναι ο…. κακός ο λύκος που θέλει να φάει τα εφτά κατσικάκια! Το πιο αστείο είναι πως στην πραγματικότητα ο …κακός λύκος είναι εδώ και κάποιοι προσπαθούν να προειδοποιήσουν για τις προθέσεις του, πως σε λίγο τα 7 κατσικάκια θα βρίσκονται στην κοιλιά του, αλλά αυτά κάνουν πως δεν ξέρουν και μπεμπενίζουν αδιάφορα, μαζί με τον βοσκό που κοιτάζει αλλού, σα να μην συμβαίνει τίποτα!
Εν κατακλείδι
Ζητώ συγγνώμη από τον λύκο.
Που δεν είναι κακός, είναι ένα παρεξηγημένο ζώο δυστυχώς. Απλώς το παραμύθι μου φάνηκε ταιριαστό για τους… παραμυθατζήδες, που λόγω της πλήρους ασχετοσύνης-στην καλύτερη περίπτωση- τελικά καταδικάζουν εκείνους που προσπαθούν να “σώσουν, με τις αερολογίες τους: τους ψηφοφόρους τους.
Κι όμως….στο τέλος κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί οτι δεν ήξερε.
Αλλά τότε ίσως είναι πολύ αργά πια.